ساکنان تورنتو و دیگر نقاط جنوب انتاریو و برخی استان‌های نواحی شرقی کانادا از ابتدای آخرین هفته قبل از کریسمس ۲۰۱۳ با اخطارهای مربوط به بارش باران یخ‌زده freezing rain در پایان هفته از سوی سازمان هواشناسی کانادا روبرو بودند اما کمتر کسی می‌پنداشت این اخطارهای آشنا در این فصل، به یکی از جدی‌ترین بحران‌های خدمات شهری تاریخ این مناطق مبدل شود.
طوفانی از گرما که در زمستان آمد
شاید بسیاری از ساکنان نقاط دیگر جهان مثلا در ایران، تصور خاصی از طوفان یخ ice storm نداشته باشند و آن را توام با سرمای طاقت‌فرسا و شرایط بسیار بد آب و هوایی بدانند اما واقعیت این است که این نوع طوفان محصول شرایطی نسبتا دلپذیر در ایام سرد سال و همراه با گرمای غیرمنتظره است. در واقع طوفان یخ شکل گسترده‌تر باران یخی است که از یخ زدن سریع قطعات باران در نزدیکی زمین پدید می‌آید. معمولا در شرایطی که دمای سطوح بالاتر گرمتر از زمین خیلی سرد و یخ‌زده است و یک توده باران‌زا شروع به بارش می‌کند قطعات یخ بر روی هر چیزی از زمین تا وسایل مستقر تا شاخه‌های درختان و کابل‌های برق و …شکل می‌گیرد. در روی زمین بدترین تاثیرش تشکیل یخ غیرقابل مشاهده یا کدر black ice است (به این دلیل به آن «یخ سیاه» می‌گویند که سطح سیاه آسفالت دیده می‌شود و افراد تا قبل از اینکه پا روی این سطح به شدت لغزنده بگذارند نمی‌دانند که در واقع در آنجا یخ تشکیل شده). هم‌چنین روی همه چیز کریستال‌های یخی که به مراتب سنگین‌تر از برف یخ‌زده است شکل می‌گیرد چون دانه‌های برف توخالی و چگالی آن بسیار اندک است اما دانه‌های مایع باران به یخ به شدت پرتراکم‌تری مبدل می‌شوند. وقوع این اتفاق در شهرهایی مثل تورنتو بسیار عادی و البته برای افراد باتجربه به دلیل آگاهی از وخامت تبعات آن غیر دلپذیر است. باران یخ‌زده معمولا در اواخر پاییز یا اوایل بهار می‌بارد اما به دلیل شرایط نسبتا خاص و محدودش (وجود هوای گرم و باران‌زای فوقانی در کنار هوای سرد سطوح زمین) بسیار محدود و موقت است و با اولین تابش آفتاب هم از میان می‌رود و معمولا بین چند ساعت تا حداکثر یک روز مسئله‌ساز نیست و بیشترین مشکلاتی را هم که پدید می‌آورد سرخوردن افراد و افزایش آمار تصادفات است. اما اتفاقی که این بار افتاد و برخی کارشناسان امور به آن طوفان کامل perfect storm اطلاق کردند برخورد طولانی‌مدت دو جبهه هوای بسیار پرقدرت در گستره‌ای بسیار وسیع بود که به تداوم بارش (در تورنتو چیزی بیش از ۳۰ ساعت به صورت مداوم) و تشکیل لایه‌های ضخیم و بسیار سنگین یخ منجر شد. این لایه‌های سنگین یخ سبب شکستن شاخه‌ها و حتی تنه درختان و سقوط آنها روی کابل‌های برق شد. در کنار اینها خود کابل‌های سنگین‌شده و یا سایر قطعات توزیع برق هم با انواع مشکلات روبرو شدند.
یکشنبه سیاه در تورنتو
اگرچه با ایجاد مشکل در کابل‌های برق، خاموشی‌های تورنتو و شهرهای اطراف در ناحیه GTA از غروب شنبه بیست و یکم دسامبر آغاز شد اما تداوم بارش و افزایش قطر یخ روی شاخه‌ها و کابل‌ها در روز یکشنبه سبب شد که از یک سو کار مهار بحران و تعمیر شبکه با کندی پیش برود و از سوی دیگر نقاط بحرانی در این روز افزایش به مراتب بیشتری پیدا کند. به‌طوری‌که برخلاف خاموشی‌های گذشته که عموما به دلیل مشکلات فنی اتفاق می‌افتادند، عامل ایجاد مشکل در تمام روز یکشنبه بر شدت عمل خود افزود و به‌رغم تلاش فراوان ماموران سازمان برق تورنتو و بازگرداندن برق بسیاری از نواحی، در صبح دوشنبه ۲۳ دسامبر که بارش پایان یافته بود در تورنتو بیش از ۲۳۰ هزار خانوار بدون برق روز را آغاز کردند و در تمام جنوب انتاریو بیش از ۴۶۰ هزار خانوار بدون برق بودند.
در روز یکشنبه که باید آن را بدترین روز تورنتو در چند دهه اخیر نامید برق دو بیمارستان اصلی شهر از طریق ژنراتور تامین می‌شد، شبکه آبرسانی شهر با ژنراتور کار می‌کرد، نیمی از شبکه مترو به ویژه در ناحیه نورت‌یورک که خسارت‌های طوفان در آن از همه‌جا بیشتر بود از کار افتاده بود، تمامی شبکه قطارهای خیابانی (استریت کار streetcar که در ایران به تراموا مشهور است) به دلیل یخ‌زدن کابل‌های شبکه از کار افتاده بود و تقریبا تمامی نقاط شهر و شهرهای اطراف به دلیل پراکندگی شاخ و برگ‌های درخت‌ها، حالت جنگ‌زدگی یافته بود. بحران اصلی که کماکان و تا روز پنج‌شنبه ۲۶ دسامبر ادامه داشته در محله‌های موازات اتوبان ۴۰۱، مشهورترین و به نوعی مهم‌ترین اتوبان کانادا اتفاق افتاده که حجم درخت‌های شکسته و خطوط برق آسیب‌دیده از همه جا بیشتر گزارش شده است. از آنجا که در بخش‌های مهمی از این منطقه به‌ویژه در قلب نورت یورک بیشترین کاندو-آپارتمان‌های بلندمرتبه تورنتو مستقر هستند، با قطع برق این منطقه، تعداد خانوارهای بدون برق به شدت افزایش یافتند. آنچه که کار بازگرداندن خانه‌ها به شبکه را کند کرده، مسائل ایمنی به دلیل آسیب‌های فراوان در شبکه بوده و اطمینان از این نکته که با اتصال برق، خطری مشترکان را تهدید نخواهد کرد. هم‌چنین چون طوفان به مناطق بسیار گسترده‌ای در جنوب انتاریو، کبک و چند استان شرقی دیگر آسیب وارد کرده، اکثر تیم‌های فنی در استان‌ها درگیر هستند و کمبود نیروی متخصص در این زمینه‌ها به شدت احساس می‌شود. در کنار اینها هم تعداد بسیار زیادی از پروازهای فرودگاه تورنتو در روزهای شنبه و یکشنبه لغو شد یا به تعویق افتاد و ده‌ها هزار نفر از مسافران که در اندیشه حضور در کنار خانواده خود بودند با مشکل روبرو شدند. حمل و نقل زمینی اوضاعی حتی به مراتب بدتر داشت و اتوبان‌های اصلی به دلیل سطح بسیار لغزنده با کندی فراوان در حرکت روبرو بودند.
باید به‌خاطر داشت که برق برای خانوارهای کانادایی به معنای گرما (حتی سیستم‌های گرمایش گازی خانه‌ها از طریق برق کنترل و مدیریت می‌شود و فقط شومینه‌های دیواری گازی مستثنا هستند)، پخت‌وپز (اکثر قریب به اتفاق اجاق‌های خوراک‌پزی در خانه‌ها برقی هستند)، شبکه ارتباطی اعم از تلفن و اینترنت، سیستم آبرسانی (حداقل در آپارتمان‌ها)، خدمات خرید و فروش (تمام دستگاه‌های پرداخت با برق کار می‌کنند)، حمل و نقل (هم سیستم حرکتی و هم چراغ‌های راهنمایی و…) و خیلی موارد دیگر است. در واقع قطع برق در شهری مثل تورنتو آنهم برای چند روز به معنای فلج شدن کامل شهر از همه نظر است.
شرکت برق توانست در روز دوشنبه برق نقاط حیاتی شهر، حدود ۱۰۰ هزار خانوار تورنتویی و بخش مهمی از سیستم حمل و نقل شهری را بازگرداند اما کماکان ایستگاه نورت یورک با ژنراتور دیزلی کار می‌کرد و خانواده‌های زیادی هم برای دومین یا سومین روز در خاموشی به سر می‌بردند. هم‌چنین تا ساعات پایانی روز دوشنبه، برق اکثر شهرهای اطراف تورنتو از جمله ریچموندهیل، مارکام، آرورا و وان هم وصل شد. البته این شهرها به دلیل اینکه تازه‌سازتر از تورنتو هستند و در اکثر نقاط آنها سیستم انتقال برق زیر زمین قرار دارد خیلی کمتر از تورنتو دچار مشکل شده بودند و بیشترین بحران مربوط به نقاط قدیمی‌تر یا پرتراکم‌تر این شهرها می‌شد. البته در میان آنها، شهر آرورا به دلیل قدمت آن در وضعیت به مراتب دشوارتری قرار داشت و اکثر نقاط آن در خاموشی‌های طولانی قرار داشتند. در روز سه‌شنبه تعمیرات ادامه داشته و با افزوده شدن تیم‌هایی از مناطق دیگر و پاکسازی خیابان‌ها و معابر، وضع عمومی شهرها به حالت عادی بازگشته اما ساکنان آنها کماکان در همه نقاط با درخت‌ها یا شاخه‌های شکست مواجه هستند و احتمالا برای بازگشت به حالت کاملا عادی و التیام این زخم باید زمان به مراتب بیشتری انتظار کشید.
البته در مقابل، با مشخص شدن خسارت‌های مستقیم و غیرمستقیم وارد شده به خانه‌ها، اتومبیل‌ها و شرکت‌ها و پرداخت‌های هزینه‌های مرتبط به‌ویژه در مورد شرکت‌های بیمه باید انتظار داشت که با یک خسارت بسیار عظیم روبرو باشیم که می‌تواند بر روی هزینه‌های بیمه‌ای هم تاثیر زیادی داشته باشد.
در روز پنج‌شنبه ۲۶ دسامبر اعلام شد که حدود ۵۴ هزار خانوار در شهر تورنتو پنجمین روز فقدان دسترسی به الکتریسیته را تجربه می‌کنند و احتمال می‌رود این وضعیت تا پایان هفته برای تعدادی از آنها ادامه داشته باشد.
امدادرسانی و نجات
از روز یکشنبه که مشخص شد ابعاد بحران بسیار گسترده و زمان اصلاح آن طولانی خواهد بود «مراکز گرم» در تورنتو و شهرهای اطراف شکل گرفت تا خانوارهای بدون برق در آنها بتوانند از خدمات رفاهی اولیه، گرما و غذا برخوردار شوند. شهرداری و رسانه‌ها از مردم می‌خواستند که با مراجعه به خانه‌های اطراف از سلامت همسایه‌ها به‌ویژه کهنسالان مطمئن شوند و ماموران آتش‌نشانی نیز در مناطق قدیمی با مراجعه خانه به خانه به همین کار مشغول بوده و کماکان هستند. افراد بسیاری در این چند روز به خانه‌های آن دسته از دوستان و آشنایان خود که برق داشته‌اند رفته‌اند و با پایان بحران به خانه بازگشته‌اند. در صبح چهارشنبه ۲۵ دسامبر هم زمان با کریسمس، در چند مرکز از جمله تعدادی دبیرستان، صبحانه پن‌کیک رایگان در مناطق بحران‌زده در اختیار افراد قرار گرفت تا کریسمس خود را با شادی و روحیه خوب پشت سر بگذرانند اگرچه در بسیاری از خانه‌ها حتی آنها که بعد از چند روز مجددا دارای برق شده‌اند، قرار و مدارهای سنتی ناهار کریسمس که معمولا توسط عضو خاصی از خانواده برای سال‌ها انجام می‌شده بسته به وضعیت وی (از جمله فساد مواد غذایی در یخچال‌ها) تغییر کرد و بسیاری هم مجبور به لغو برنامه‌های خود شدند. با این حال به نظر می‌رسد به‌رغم انتقاداتی به شیوه مدیریت بحران و ضعف‌های ساختاری در تاسیسات قدیمی شهر، روح مسالمت‌جو و خوشبین کانادایی‌ها با این بحران به‌خوبی کنار آمده و می‌شود در زمان‌هایی که آفتاب در کریستال‌های شکل گرفته روی شاخه‌های درختان به هفت رنگ می‌شکند و تصاویری بسیار زیبا را نمایش می‌دهد آنها را دید که غرق در شعف و شادی از زیبایی‌های پیش رو، فراموش می‌کنند که این بلورهای یخی در ۵ روز گذشته با زندگی آنها چه کرده‌اند.
آخرین به‌روزرسانی در تاریخ ۳۰ دسامبر: مسئولان امر اعلام کردند که چیزی حدود ۷۰۰ خانوار در دوشنبه ۳۰ دسامبر هنوز بدون برق هستند که تا پایان روز مشکل آنها حل خواهد شد و بنابر این امید می‌رود یک روز قبل از پایان سال، همه ساکنان شهر به وضع عادی بازگردند. براساس آخرین آمار در مجموع برق بیش از ۳۰۰ هزار خانوار فقط در شهر تورنتو قطع شده بوده است و برآورد می‌شود تنها به شرکت برق‌رسانی تورنتو عددی بین ۸ تا ۱۰ میلیون دلار خسارت وارد شده باشد.
ثبت دیدگاه