سیستم آموزشی کانادا شامل مدارس دولتی و خصوصی می‌شود، از جمله: کالج‌های محلی، مؤسسات فنی، کالج‌های حرفه‌ای، مدارس زبان، مدارس متوسطه، کمپ‌های تابستانی، دانشگاه‌ها و کالج‌های دانشگاهی.
بر اساس قانون اساسی کانادا، مسئولیت مدیریت آموزش و پرورش هر استان بر عهده دولت آن استان است. از این‌رو تفاوت‌های قابل توجهی بین سیستم‌های آموزشی استان‌های مختلف وجود دارد. هرچند، آموزش برای کانادایی‌ها مهم است و استانداردها در سراسر کشور بالا هستند.
کودکان کانادایی در سن ۴-۵ سالگی به مدت یک یا دو سال به شکل داوطلبانه و غیراجباری به مهدکودک می‌روند. همه بچه‌ها کلاس اول را در حدود شش سالگی شروع می‌کنند. سال تحصیلی معمولاً از سپتامبر تا ژوئن بعدی ادامه دارد، اما در برخی موارد، پذیرش دانش آموزان در ماه ژانویه هم انجام می‌شود. دوره متوسطه بسته به استان‌های مختلف، تا پایۀ یازدهم – دوازدهم ادامه می‌یابد. سپس دانشجویان می‌توانند وارد دانشگاه، کالج یا Cégep شوند. Cégep مخفف فرانسوی کالج‌های عمومی و حرفه‌ای است که دو سال دوره عمومی یا سه سال آموزش فنی بعد از دبیرستان و قبل از دانشگاه را ارائه می‌دهند. استان کبک دارای سیستم Cégep است.
مقاطع تحصیلی
۱ پیش دبستانی
دوره پیش دبستانی یا مهدکودک اولین مرحله آموزش در کانادا است و شامل کودکان سنین چهار تا پنج سال، قبل از شروع مدرسه ابتدایی می‌شود. در نیوبرانزویک و نوا اسکوشیا، این دوره اجباری ولی در تمام استان‌های دیگر اختیاری است.
مدارس در کانادا، دولتی، خصوصی یا فدرال هستند. در بیشتر استان‌ها، سال اول پیش دبستانی دولتی و رایگان است. هرچند در استان‌های خاصی سال‌های بیشتری به شکل رایگان ارائه می‌شوند، مانند کبک که برای فرزندان خانواده‌های کم‌درآمد یا کودکان معلول مهد کودک را رایگان ارائه می‌دهد.
برنامه آموزشی دوره پیش دبستانی در کانادا آسان و فرصتی است برای دانش آموزان کم سن و سال برای یادگیری الفبا و مهارت‌های اولیه مانند شمارش اعداد، موسیقی، هنر و چگونگی برقراری ارتباط با دیگران. این برنامه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کودکان را برای مرحله بعد، یعنی مقطع ابتدایی آماده کنند.
۲ ابتدایی
تحصیلات ابتدایی در کانادا برای کودکان اجباری است که از کلاس اول و سن ۶ یا ۷ سالگی شروع می‌شود و تا کلاس ششم، در سنین ۱۱ تا ۱۲ سالگی ادامه می‌یابد. دانش‌آموزان در این مقطع تحصیلی تنها یک معلم دارند که همه موضوعات را در یک کلاس به آن‌ها آموزش می‌دهد. کلاس‌های مخصوص برای آموزش ویژه نیز وجود دارد.
برنامه درسی پیش دبستانی موضوعاتی مانند خواندن، ریاضی، زبان انگلیسی (فرانسوی در کبک)، تاریخ، علوم، موسیقی، مطالعات اجتماعی، تربیت‌بدنی و هنر را پوشش می‌دهد. با افزایش پایه‌های تحصیلی دروس هم سخت‌تر می‌شوند.
۳ دبیرستان یا متوسطه
تحصیلات متوسطه در کانادا دارای دو سطح است. متوسطۀ اول پس از مقطع ابتدایی شروع می‌شود که یک دوره آموزشی دو ساله است و شامل کلاس‌های هفتم و هشتم می‌شود.
این دو سال به دانش‌آموزان فرصت می‌دهد که با تعویض کلاس‌های درس و معلمان در طول روز سازگار شوند. هدف از این دوره، آماده کردن دانش آموزان برای دوره تحصیلی بعدی و دشواری درس‌ها است که به‌تدریج افزایش می‌یابد.
دوره دوم متوسطه از کلاس هشتم شروع می‌شود و تا چهار سال، یعنی تا پایه یازدهم یا دوازدهم ادامه می‌یابد (سنین ۱۶ تا ۱۸ سال، بسته به شرایط دانش‌آموز و استان محل سکونت).
طبق قانون دانش آموزان موظف‌اند تا ۱۶ سالگی به تحصیل ادامه دهند، صرف نظر از اینکه در چه مقطعی باشند.
در انتاریو و نیوبرانزویک، دانش آموزان باید تا ۱۸ سالگی و یا تا زمانی به تحصیل خود ادامه دهند که مقطع دبیرستان را با موفقیت به پایان برسانند و دیپلم بگیرند. در کبک، تحصیلات متوسطه در کلاس یازدهم به پایان می‌رسد و عموماً با یک دوره دو ساله پیش‌دانشگاهی به نام Cegep ادامه می‌یابد.
دبیرستان‌های کانادا برنامه درسی خود را با دقت و سنجیده طراحی کرده‌اند تا دانش آموزان را برای آموزش عالی به بهترین نحو آماده کنند. برخی از استان‌ها، آموزش‌های حرفه‌ای را هم در مقطع دبیرستان ارائه می‌دهند.
۴ آموزش پس از متوسطه؛ کالج و دانشگاه
پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان، دانش آموزان می‌توانند برای کالج‌ها و دانشگاه‌ها درخواست دهند. کالج در کانادا به‌طور کلی به کالج‌های محلی کوچک‌تر یا مدرسه‌های آموزش تجارت اشاره دارد. بسیاری از دانشجویان در کانادا به کالج می‌روند تا خود را برای ورود به دانشگاه بیشتر آماده کنند و اعتبار لازم را برای این کار کسب کنند.
دانشگاه در کانادا مکانی برای آموزش عالی است که در آن می‌توان مدارک دانشگاهی را در رشته‌های مختلف در ساختاری مشابه با ایالات متحده دریافت کرد که از مدرک لیسانس شروع می‌شود، سپس کارشناسی ارشد و در نهایت دکترا به‌عنوان بالاترین سطح تحصیلات.
هزینه‌های دانشگاه‌ها و کالج‌های دولتی، عمدتاً توسط دولت‌های استانی و مقداری هم از طریق شهریه دانشجویان و کمک هزینه‌های تحقیقاتی تأمین می‌شود و البته بخشی را هم دولت فدرال پرداخت می‌کند.
انواع آموزشگاه‌ها در کانادا
۱ آموزشگاه‌های حرفه‌ای
علاوه بر کالج‌های محلی که در آن‌ها رشته‌های فنی-حرفه‌ای تدریس می‌شود، این فرصت برای دانش‌آموزان نیز فراهم شده تا شغل یا حرفه‌ای را در یکی از مدارس فنی فرا بگیرند. تا چند سال پیش، دانش‌آموزان برای شرکت در این دوره‌ها نیازی به مدرک دیپلم نداشتند، اما در سال‌های اخیر شرایط تغییر کرده است.
مدارس حرفه‌ای این امکان را برای دانش آموزان فراهم می‌کنند که حرفه خاصی را بیاموزند و تجربه کافی در آن شغل را زیر نظر یک مربی حرفه‌ای و واجد شرایط کسب کنند.
۲ مدارس خصوصی
مدارس خصوصی هم در کانادا وجود دارند که طبیعتاً هزینه‌های آن‌ها توسط دولت تأمین نمی‌شود و اغلب شهریه‌های گزافی دارند. ثبت نام در این مدارس به انتخاب پدر و مادرها و دانش آموزان است.
برخی از پدر و مادرها احساس می‌کنند که فرزندانشان به کلاس‌های کوچک‌تر و توجه ویژه‌تری نیاز دارند و یا به دلایل شخصی می‌خواهند آن‌ها را به مدرسه خاصی بفرستند. در کبک، کسانی که مایل به تحصیل به زبان فرانسوی نیستند و توانایی مالی دارند، اغلب یک مدرسه خصوصی را انتخاب می‌کنند.
۳ مدارس دینی
کسانی که مایل‌اند فرزندانشان در مدارس دینی تحصیل کنند، اغلب مجبورند آن‌ها را به مؤسسات خصوصی بفرستند، البته به غیر از برخی مدارس کاتولیک. در این مؤسسات هم برنامه درسی مدارس عادی و هم آموزه‌های دینی مرتبط با مذهبی خاص آموزش داده می‌شوند.
سن آموزش اجباری در سیستم آموزشی کانادا
سن تحصیلات اجباری در کانادا، از استانی به استان دیگر متفاوت است؛ کمترین آن‌ها پنج سال و بیشترین هفت سال در منیتوبا است. عموماً ۱۶ سالگی بالاترین سن برای تحصیلات اجباری است، هر چند برخی استان‌ها این سن را ۱۸ سالگی تعیین کرده‌اند، مانند نوا اسکوشیا، نیوبرانزویک و منیتوبا.
کدام استان‌ها با سیستم استاندارد تفاوت دارند؟
در بیشتر استان‌های کانادا، سیستم آموزشی نسبتاً یکسان است، ولی کبک این کار را کمی متفاوت انجام می‌دهد. در این استان، دانش آموزان در پایه یازدهم، به‌جای دوازدهم در بسیاری از استان‌های دیگر، از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شوند. سپس تحصیلات خود را در یک موسسه آموزش عالی به نام Cegep ادامه می‌دهند. این دوره دو ساله، امکان انتخاب بهتر شغل و ورود آسان‌تر به دانشگاه را برای دانشجویان فراهم می‌کند.
چه زبان‌هایی در مدارس کانادا تدریس می‌شود؟
انگلیسی و فرانسوی، دو زبان رسمی در کانادا هستند. فرزندان مهاجران اجازه انتخاب بین این دو زبان را برای تحصیل دارند. در بسیاری از مدارس در کانادا به هر دو زبان تدریس می‌شود.
در بیشتر مناطق کانادا، زبان اصلی آموزش در مدارس انگلیسی است، اگرچه زبان فرانسه هم به‌وفور در سراسر کانادا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در استان کبک اما، دانش آموزان تا پایان مقطع دبیرستان به زبان فرانسه تحصیل می‌کنند و فقط در شرایط خاص، یک دانش‌آموز می‌تواند به زبان انگلیسی تحصیل کند. برای مثال دانش‌آموزانی که برای یک دوره موقت در کبک هستند و فرصت کافی برای یادگیری زبان فرانسه را ندارند.
تازه‌واردان و مهاجران هم در کبک باید به زبان فرانسه در مدرسه تحصیل کنند و تنها با حضور در یک مدرسه خصوصی به آن‌ها فرصت تحصیل به زبان انگلیسی داده می‌شود.
دانش آموزان مهاجر
کانادا تعداد زیادی دانش‌آموز مهاجر در مدارس خود دارد، تا جایی که بیش از یک سوم جوانان در کانادا از خانواده‌های مهاجر هستند. مهاجران جدید به‌سرعت با محیط جدید ادغام می‌شوند و به اندازه همتایان بومی خود موفق هستند. به نظر می‌رسد که این موفقیتِ باورنکردنی به دلیل رعایت برابری و عدالت برای دانش آموزان مهاجر در مدارس کانادا است.
موقعیت‌ها و شرایط برابر در سیستم آموزشی کانادا
کانادا با دادن فرصت‌های برابر برای تحصیل به همه دانش‌آموزان و برخورد یکسان با آن‌ها، ثابت کرده است که تفاوت کمی بین دانش‌آموزانش وجود دارد؛ چه آن‌هایی که از خانواده‌های محلی مرفه هستند و چه آن‌هایی که از اقلیت‌ها و مهاجرانی هستند که مشکلاتی دارند.
برخی بر این باورند که سطح بالای مهاجرت می‌تواند بر موفقیت دانش آموزان تأثیر بگذارد، به گفته پروفسور جِریم، کانادا نشان داده است که مهاجران کلید موفقیت هستند. جِریم توضیح می‌دهد: این خانواده‌ها به‌عنوان مهاجر، تشنه موفقیت هستند و احتمالاً انتظارات بالای آن‌ها دلیل موفقیت فرزندانشان در مدارس است.
آیا تحصیل در مدارس کانادا رایگان است؟
اگرچه سیستم آموزشی واحدی در کانادا وجود ندارد اما آموزش عمومی برای ساکنان این کشور تا پایه یازدهم یا دوازدهم، بسته به استان، رایگان است. دانش آموزان بین‌المللی باید هزینه‌های کامل تحصیل خود را بپردازند.
بسیاری از کالج‌ها و دانشگاه‌ها یارانه‌های سنگینی دریافت می‌کنند که به دانشجویان با پس زمینه‌های گوناگون امکان می‌دهد تا شانس برابری در تحصیلات عالی داشته باشند. دولت کانادا در تلاش است تا این امکانات را افزایش داده و فرصت‌های بیشتری را برای ورود جوانان به دانشگاه فراهم کند.
مراقبت‌های بهداشتی و آموزش در سیستم آموزشی کانادا
برخلاف ایالات متحده، کانادا سیستم بیمه درمانی با بودجه عمومی دارد که از طریق پول مالیات‌دهندگان تأمین می‌شود. در این زمینه هر استان برنامه و مقررات خاص خود را دارد اما بیشتر استان‌ها، مراقبت‌های پزشکی اولیه را به صورت رایگان برای شهروندان خود فراهم می‌کنند. هزینه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی اضافی و غیرمعمول، توسط خود بیمار پرداخت می‌شود. در مواردی هم کارفرماها این هزینه‌ها را پوشش می‌دهند.
کانادا همچنین برای فرزندان افراد نیازمند، مهدکودک و مدارس دولتی بی‌شمار به صورت رایگان فراهم کرده است.
چگونگی ثبت نام در مدارس کانادا
مدارک مورد نیاز برای ثبت نام عبارت‌اند از:
⦁ شناسنامه
⦁ اثبات سرپرستی یا حضانت
⦁ اثبات اقامت
⦁ برگه واکسیناسیون
برای ثبت نام فرزند خود در مدرسه ابتدایی یا متوسطه، با هیئت مدیره مدارس در محلۀ خود تماس بگیرید. هیئت مدیره مدارس معمولاً مدارس زیادی را مدیریت می‌کنند، بنابراین متقاضیان اغلب بیش از یک مدرسه برای انتخاب در منطقه خود دارند.
به هنگام ثبت نام، مسئولین مدرسۀ مورد نظر یا هیئت مدیره مدارس، سطح تحصیلات فرزند شما را ارزیابی کرده و تصمیم می‌گیرند که در چه پایه تحصیلی باید قرار بگیرد و آیا به کمک‌های ویژه یا جانبی نیاز دارد یا نه (مانند کلاس‌های زبان انگلیسی یا فرانسوی).
در بیشتر مدارس کانادا، نیروی کار ویژه‌ای وجود دارند که با دانش آموزان تازه‌وارد کار و اطمینان حاصل می‌کنند که آن‌ها بدون استرس و احساس فشار در مدرسه جدید راه افتاده و با شرایط سازگار شوند و اگر به کمک خاصی نیاز دارند برایشان فراهم می‌کنند.
نتیجه‌گیری
بقیه دنیا می‌توانند چند چیز از سیستم آموزشی کانادا و اینکه چگونه با همه به‌طور یکسان رفتار می‌کند، بیاموزند؛ از همه شهروندان خود مراقبت و امکان تحصیل متناسب با شرایط هر فرد را برایش فراهم می‌کند. نرخ چشمگیر موفقیت‌های کانادا از جای دیگری به دست نیامده است!
ثبت دیدگاه