آیا فیس‌بوک حریم شخصی است؟

بارها پیش آمده که دیده ام دوستانی مطالبی خیلی تند و تیز و حتی حاوی توهین یا درشت گویی به افراد، مذاهب یا قومیت های دیگر را در فیس بوک یا محیط های social networking مشابه (مثلا گوگل پلاس) منتشر کرده اند و بعد که این مطالب در جای دیگری نقل یا منتشر شده اعتراض کرده اند که این فضا، خصوصی بوده و انها دیدگاه های خصوصی و شخصی خود را مطرح کرده اند و کسی نباید برداشت دیگری در این باره داشته باشد. ایا چنین تفکری معتبر و درست است؟
در اینجا به این کاری ندارم که آیا بازانتشار یا نقل این نوع مطالب بدون تایید نویسندگان آنها درست است یا نه. اساسا اجازه دهید بحث را دو سطح کنیم. یکی بحث حقوقی است و دیگری بحث اجتماعی و واقعی روزمره. در بحث حقوقی شخصا هیچ اشرافی به این بحث ندارم اما تا آنجا که اطلاع دارم اختلاف نظر در این زمینه زیاد است و چون هنوز این ابزارها و امکانات آن قدر قدیمی و جاافتاده نشده اند که مباحث حقوقی مربوط به انها تثبیت شود فعلا به دقت نمی شود گفت که موضع حقوق دانان در این نوع بحث ها چیست. سال های آتی و نتیجه دعواهای حقوقی پدید آمده، نتیجه را روشن خواهد کرد.
اما اینکه از نظر حقوقی، نتیجه چیست در بحث ما چندان اهمیت ندارد. مهم این است که در عمل جامعه چه برخوردی دارد. واقعیت این است که فیس بوک یکی از مکان های بسیار خطرناک برای برملا کردن اندیشه ها، دیدگاه ها و درونیات شماست؛ مواردی که می توانند بر علیه منافع اجتماعی و آینده شغلی شما عمل کنند.
در سال های گذشته موارد زیادی داشته ایم که افرادی به دلیل پروفایل یا عکس های فیس بوکی خود مشاغل مهمی را از دست داده اند چون کارفرما یا HR محترم احساس کرده اند که آدمی که از طریق صفحه فیس بوکس شناسایی کرده اند فاصله زیادی با تصویری که از طریق رزومه کاری به انها منتقل شده داشته است. برای مثال این مطلب از سایت پارس کانادا را بخوانید.
مثلا عکس های شما در فیس بوک ممکن است شما را آدم سرخوش و بی قیدی نشان دهد که در محافل عمومی چندان مبادی آداب نیستید و این برای برخی پست های شغلی می تواند ریسکی باشد. یا دیدگاه های شما در باره فلان باور مذهبی یا فلان اقلیت مذهبی ممکن است توهین، نژادپرستی یا حتی تنفر تعبیر شود که این نیز می تواند در مواردی به ضرر شما تمام شود خصوصا زمانی که شغل شما ایجاب می کند فردی درست در نقطه مقابل این تعابیر باشید.
توصیه نمی کنم که خود را سانسور کنید اما وقتی عباراتی را منتشر می کنید که هزاران نفر به شکلی می توانند آن را ببینند و بخوانند نمی توانید در پشت عباراتی چون «اینجا فضای خصوصی من بوده» باقی بمانید؛ مهم این است که شما بخشی از خودتان را بر آفتاب انداخته اید که شاید بهتر می بود کماکان برای خود شما و افرادی کاملا نزدیک به شما محفوظ و مخفی می ماند.
این نکته خصوصا برای کسانی که مهاجرت کرده اند یا در اندیشه مهاجرت هستند بسیار مهم تر است چون برخلاف تصور قالبی که می پندارد فضای رسانه ای و محیط های عمومی مجازی غرب بسیار بازتر از ایران است (و البته به یک معنا، شکی نیست که چنین است) اما بسیاری از مطالبی که در عرصه های عمومی و رسانه ای ایران یا در محیط های مجازی مخالف با انها، مثل نقل و نبات درباره دیگران (آدم ها، ادیان، عقاید، باورها و حتی جنسیت های دیگر) بیان می شوند، حداقل به ان شکلی که طرح می شوند، می توانند در کشوری مثل کانادا ایجاد حساسیت و مسئله کنند. کانادا یک کشور چندفرهنگی و معتقد به احترام به افکار و عقاید و خرده فرهنگ های درون جامعه با رعایت مصالح عمومی است پس لازم است که در این باره با دقت بیشتری عمل کنیم.