همه ما، مذهبی افراطی یا ملایم یا بیاعتقاد، با مفهوم آخرالزمان یا آپوکالیپس بیگانه نیستیم. دورهای که جهان به شکلی و علتی به پایان خود میرسد و همه یا عمده موجودات روی آن از بین میروند. این آگاهی تنها از تماس کم یا بیش همگی ما با مفاهیم دینی که در آن تعبیر قیامت با توصیفات فراوان، یکی از عناصر برجسته است حاصل نشده، بلکه علت آن بهسادگی میتواند هالیوود باشد که در قالب فیلمهای ترسناک یا ماجرایی یا علمی-خیالی و یا حتی کمدی مرتبا در حال بازتولید این مفهوم است و البته استفادههای تجاری خاص خود را از آن میبرد. تفسیری که پدیدآورندگان آثار در هالیوود از این واقعه یعنی آپوکالیپس یا دوره بعد از آن (چون پایان خوش، بخشی جداییناپذیر از هالیوود است!) ارائه میدهند و البته عمدتا تصویرسازی مستقیم از مندرجات کتابهای مقدس است از وقایع پرخشونت و تخریبی لبریز شده که در آن زلزلههای مهیب یا آتشفشانهای مواج یا اصابت شهاب سنگهای عظیم منشا این واقعه است و به همین دلیل بشر مدرن میتواند به شکلی از اشکال بر آن فائق آید؛ حتی اگر چون فیلم حماسی و علمی-خیالی ۲۰۱۲ مجبور باشد کشتیهای عظیمالجثهای Arcs به تقلید از نوح نبی بسازد!
طوفان یخی که در هفتههای پایانی دسامبر در نقاط گستردهای از شرق کانادا و بخشی از امریکا و بهویژه شهر تورنتو، ساکنان این مناطق را درگیر خود کرد و همچنان در زمان نگارش این یادداشت هم به کار خود ادامه میدهد نظیر بسیاری از وقایع اخیر به ما یادآوری کرد که آپوکالیپس میتواند به شکلی دیگر و خیلی لطیفتر و آرامتر هم اتفاق بیافتد و لزوما با جابجایی کوهها یا شکاف خوردن زمین همراه نباشد. در واقع، بشر امروز با وابستگی شدیدی که در زندگیاش نسبت به تکنولوژی پیدا کرده و این وابستگی با آهنگی بسیار سریع در حال گسترش است (به این دلیل ساده که سرعت رشد تکنولوژی به صورت یک تصاعد هندسی در حال افزایش است و فرزندان ما بسیار بیشتر از ما به آن وابسته هستند همانطور که ما خیلی شدیدتر از پدرانمان)، از یک سو آنچنان در جهان تکنولوژیک غرق شده و از سوی دیگر آنچنان با زندگی فاقد آن بیگانه شده که تنها کافیست این وجه تکنولوژیکی به شکلی از اشکال دچار آسیب یا نقصان شود تا همه ابعاد زندگی را فلج کند و به بحران منجر شود. چیزی که ۵۰۰ سال پیش اصلا معنا نداشت و ۵۰ سال پیش معنایی کاملا متفاوت داشت و به این شدت و حدت نبود.
در همین چند روزه اگر به مطالب رادیوها گوش میسپردید میشنیدید که مخاطبان جوان حتی نمیدانند رادیوهای باطریدار چیست و پیران سرد و گرم کشیده که آیندهنگرانه غذای کنسروشده در خانه داشتهاند نمیدانستند با «دربازکن برقی» چگونه غذای خود را تامین کنند.
چه به قیامت یا آخرالزمان یا هر چه اسمش هست باور داشته باشیم و چه نداشته باشیم، تجربیاتی از قبیل طوفان یخ دسامبر ۲۰۱۳ به ما خاطرنشان میکنند که موجودی که در چرخه تنازع بقا ظاهرا از همه سرسختتر بوده چگونه در حال ویران کردن تواناییهایش برای بقا است و این معضل شاید برای اهل اندیشه و تحقیق بسیار خطیرتر از بحث کم و کیف زیرساختهای شهری تورنتو باشد.
نگارش در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۳
ثبت دیدگاه