قرار بود این نوشته در ادامه مجموعه مطالبی که در مورد زندگی در منطقه North York تورنتو قلمی کرده ام به نکاتی در مورد تحصیل بچه ها و مشکلات این منطقه در ارتباط با انتخاب مدرسه بپردازد. اما چون بسیاری از این نکات فراتر از بحث ناحیه کاندونشین نورث یورک است شما می توانید نکات مربوطه را به مناطق دیگری هم تسری دهید که مشخصات کمابیش مشابهی دارند. وضعیت برخی از آن مناطق حتی ممکن است حساس تر باشد و برخی مشکلات کمتری داشته باشند.
به صورت کلی، من به کسانی که بچه مدرسه ای دارند توصیه می کنم که تا آنجا که می توانند در منطقه کاندونشین نورث یورک یا سایر مناطقی که نسبت مهاجران تازه وارد در آنها بالاست ساکن نشوند. اگر سن فرزندان تازه واردان از حدود ۱۰-۱۱ سال بیشتر باشد توصیه من شدیدتر می شود و در مورد بچه های محصل پایه تحصیلی (گرید grade) ۱۰ تا ۱۲ (سه سال آخر دبیرستان) نهی ام از انجام این کار به شدیدترین حالت می رسد. اگر قرار باشد که پدر خانواده هم بنا به دلایل شغلی در زمان های طولانی در کانادا حضور نداشته باشد (که الان در مورد خانواده های بسیاری چنین شده است) این اخطارها تشدید می شود. اما چرا؟
قبل از توضیح چرایی این «چرا» باید تاکید کنم که تربیت بچه ها خصوصا در سنین نوجوانی teenage years or adolescence و یا آغاز دوران جوانی young adult در همه جای دنیا روز به روز کار دشوارتری می شود و جایی وجود ندارد که فکر کنیم می توان آنجا رفت و همه مسائل و مشکلات را حل شده فرض کرد. در همه جا دشواری هست، در برخی جاها و بنا به دلایلی بیشتر.
نکته دیگر هم این است که موضوع بحران های تحصیلی یا پرورشی و تربیتی بچه ها در مدارس یک اصل یا قانون ریاضی یا فیزیکی نیست که برای همه و تحت هر شرایطی مصداق داشته باشد. ممکن است کسی در بهترین و بی دردسرترین مدارس هم فرد موفق و درس خوان و سربه راهی نشود و برعکس ممکن است کس دیگری در یک مدرسه معمولی و نه چندان خوش نام یا خوش رتبه، بچه درس خوان و موفق و کم تنشی از کار درآید اما چون ماهیت مدیریت مدارس و مشخصات نسلی در یکی-دو دهه اخیر تغییرات زیادی کرده و رابطه بین میزان موفقیت دانش آموزان و ویژگی های مدرسه شدت یافته پس باید در انتخاب مدرسه دقت کافی داشت تا درصد احتمال موفقیت و شانس بچه ها در برخورداری از تحصیلات بهتر و محیط های تحصیلی مناسب تر را افزایش داد. خلاصه کلام اینکه هیچ چیز تضمین نشده اما همچنان می توان انتخاب های مفیدتری داشت.
بازگردیم به آن سوال قبلی: چرا مدارس موجود در مناطقی چون ناحیه کاندونشین نورث یورک با حضور تعداد بالای مهاجران تازه وارد یا مهاجران هنوز جانیافتاده انتخاب های پرریسکی برای تحصیلات بچه ها هستند؟
قبل از هر چیز موضوع به «خانواده ها» بازمی گردد.
خانواده های مهاجران تازه وارد نسبت به مهاجران قدیمی تر و غیرمهاجران از شرایط پرتلاطم تری برخوردار هستند. متاسفانه آمار جدال های خانوادگی، جدایی و حتی طلاق در میان خانواده های مهاجر بالاست و در این میان ایرانیان هم چندان کارنامه خوبی ندارند. دلایل این امر زیاد است که بررسی آن از حوصله این بحث خارج است اما توصیه می کنم این مطلب و این یکی را از مجموعه مطالب سایت نشریه پرنیان حتما مطالعه کنید.
حتی اگر بحث اختلافات شدید خانوادگی و طلاق و جدایی را به عنوان یک بحث حاشیه ای کنار بگذاریم، به هر حال همه تازه واردان یا مهاجران در ۲-۳ سال اول حضور در کانادا، دشوارهای زیادی در یافتن شغل، انتخاب رشته تحصیلی، پیگیری دریافت مجوز کاری و نظایر اینها دارند که طبیعتا روال عادی زندگی خانوادگی را دچار تنش ها و بالا و پایین هایی می کند. معمولا این نوع چالش ها برای بچه های در دوران نوجوانی شدیدتر است چون آنها از یکسو خیلی بهتر از بچه های کوچک تر متوجه وجود بحران خصوصا در روابط بین زوجین می شوند و از سوی دیگر هنوز از نظر عقلی به آن حد از رشد نرسیده اند که بسیاری از این وقایع را طبیعی و از ویژگی های این دوران گذار ببینند و برخورد عاطفی و احساسی آنها با این پدیده ها معمولا شدید و عمیق است. این ماجرا وقتی تشدید می شود که شرایط و استانداردهای زندگی افراد در ایران خیلی بالاتر بوده باشد و متقاضی اصلی برخلاف توصیه های مکرری که نمونه هایی از آن در همین سایت و وبلاگ آمده، اعضا خانواده را با شرایط ماه ها و سال های اول مهاجرت آشنا نکرده باشد (البته اگر اصلا خودش تصور روشنی از این شرایط می داشته!)، برای آن برنامه ریزی نداشته و عبور از این بحران ها را به نوعی فعالیت جمعی در میان اعضا خانواده تبدیل نکرده باشد. در این صورت، اعضا خانواده سازهای مختلفی خواهند زد و احتمال دارد بحران شدت بگیرد.
بعد از عامل خانواده و شرایط خانوادگی مهاجران، عامل بعدی «بچه ها» هستند.
سیستم آموزش و پرورش بسیار کنترل شده و یاغی پرور ایران که به دلیل تعریف موانع متعدد، بکن و نکن زیاد و تلاش در جهت هل دادن پرفشار و ارشادی بچه ها به مسیرهای مشخص عملا قوه تشخیص و انتخاب را در آنها محدود و تمایل نهفته به عصیان گری را در آنها تقویت می کند در کشورهایی چون کانادا که «دامنه محدودیت ها» محدود شده و قدرت اعمال آنها از سوی والدین و مسئولان مدرسه مشخص و تعریف شده است می تواند چالش هایی را پدید آورد.
در کانادا فرض بر این است که بچه ها در سال های تحصیل ترکیبی از حق و تکلیف را با هم می آموزند. یاد می گیرند که چه مواردی حقوق آنهاست، برای چه گستره هایی حق انتخاب دارند و در برابر این حقوق، مسئولیت های آنها چیست و عدم توجه به این مسئولیت ها چه مجازات ها یا تبعاتی خواهد داشت. چنین ترکیبی که خود بخشی از پروسه تربیت، پرورش و اجتماعی شدن دانش آموز است عملا به رشد عقلانیت، کنترل رفتارها و احساسات و پذیرش مسئولیت نیازمند است تا به درستی در این سیستم جواب دهد. متاسفانه در برخی مدارس خصوصا دبیرستان هایی که در مناطق با تعداد بالای مهاجران تازه وارد حضور دارند این سیستم آموزشی به دلیل غلبه یافتن افرادی که متناسب با آن تربیت نشده اند می تواند آسیب ببیند و چنین شده است. وقتی آمار می دهند که در فلان منطقه مهاجرنشین تورنتو بیش از ۵۰ درصد ساکنین کمتر از ۵ سال است که در کانادا حضور دارند به همین نسبت مدارس هم با خیل دانش آموزانی مواجه خواهند شد که معضلات یا حداقل تفاوت ها و تناقضات سیستم ها و نظام های آموزشی کشورهای خود را به داخل این مدارس منتقل کرده و عملا جوی متشتت و ناهماهنگ پدید می آورند که بخشی از انرژی مدیریت مدرسه را صرف خنثی سازی ناقص آن خواهد کرد.
به طور طبیعی همه بچه ها در مدارس خصوصا دبیرستان ها جذب گروه های مورد علاقه خود می شوند و به نوعی گنگ gang تشکیل می دهند اما وقتی تعداد زیادی ایرانی تازه وارد در یک جا باشند، باز به طور طبیعی در یک گنگ یا چند گنگ دارای مشابهت های ایرانی حضور خواهند یافت و از همینجا بحران ها آغاز می شود. زبان مکالمه این نوع گنگ ها معمولا فارسی کوچه و بازار تهرانی ست و خود این موضوع عملا به کندی در فراگیری و مهارت یابی در انگلیسی منجر می شود (منظور دانش آموزان در سنین بالاتر است-بچه های مدارس ابتدایی با چنین موردی روبرو نیستند)؛ بارها دیده شده است که جوانان پرشر و شورتر برای قیافه آمدن جلوی جنس مخالف از همین زبان مثلا برای متلک انداختن یا پاسخ زیرلبی دادن به معلمانی که قاعدتا فارسی نمی دانند استفاده کرده اند که نتیجه اش ایجاد درگیری و تنش با معلم و مدیریت مدرسه بوده است. همچنین این نوع گنگ ها ممکن است به اعمال فشار روی دانش اموزان درس خوان تر (که چون خاری در چشم اعضا تنبل گروه هستند) یا تازه واردتر یا متفاوت (مثلا از نظر نوع پوشش یا سطح درآمد) ایرانی بپردازند که تاثیر آن بر روی آن دانش آموزان ایرانی در یک محیط چندقومی-چندفرهنگی خیلی بیشتر از سایر فشارها خواهد بود.
مطالب مرتبط اینجا می آیند.
اما این نوع رفتارها فقط به بی نزاکتی در ارتباط با سایر دانش اموزان یا معلمان محدود نمی شود و میل به شکستن حریم ها و عصیان گری (که از پاسخ به شرایط تحصیلی گذشته می آید) آنها را به انواع رفتارهای خارج از عرف و حتی قانون شکنی – به شکل محدودش عدم رعایت مقررات مدرسه و در شکل گسترده تر در تخریب اموال عمومی- متمایل می سازد. چنین مراوداتی در میان گروه های دانش آموزی ایرانیان تازه وارد حتی در بسیاری از حالات هم که جنبه های تخریبی آشکار ندارد حداقل می تواند به کندی روند رشد تحصیلی-اجتماعی بچه ها آنهم در مهم ترین سال های تحصیلی که دروازه ورود به کالج و دانشگاه است منجر شود.
شکل افراط گرایانه این نوع روابط در میان دختر و پسران جوان تازه مهاجر خصوصا در میان ایرانیان و چینی ها در تورنتو نمود دارد. جالب است که بدانید در حالی که در جامعه کانادایی روابط عاطفی میان تازه بالغان دختر و پسر کاملا طبیعی است و در این مورد حتی مشاوره ها و آموزش های متعدد هم به آنها داده می شود اما هم روند پیشرفت این روابط تابع ظرایف متعددی ست که نوجوانان کانادایی به تفصیل از طریق خانواده یا مدرسه با آنها آشنا می شوند و هم نمودهای بیرونی و برون ریزی های عاطفی در محیط های عمومی بسیار کنترل شده و اخلاقی است چرا که از نظر جامعه کانادایی این نوع رفتارها که برای نوجوانان بلوغ یافته و جوانان کاملا طبیعی و مشروع است نباید به شکلی عمومی شود که به بدآموزی برای بچه های سنین پایین تر منجر گردد. به همین دلیل است که بارها شاهد بوده ام عمده کسانی که در یک محیط عمومی مثلا کتابخانه در حال نجواهای عاشقانه بوده اند جوانان تازه واردی از کشورهای عموما دارای محدودیت های شدید بوده اند که عادت کرده اند تنها زیر کنترل شدید دیگران، رفتار خود را مراقبت کنند و آزادی از نظر آنها رهایی از قید و بندها و مسئولیت ها تعریف شده است. همین نوع افراط ها را می توان در مورد نحوه پوشش، میزان آرایش و اصرار بر عادات ناخوشایندی چون سیگارکشیدن در میان این طیف از بچه ها دید که در بسیاری موارد آشکارا با سایر دانش آموزان هم سن و سال آنها اختلاف دارد.
کمترین و سالم ترین دردسرهای این دست مراودات هم اتلاف وقت با دوستان است که اگرچه در ایران هم وجود دارد و برای افراد در این سن و سال طبیعی ست اما برای بچه هایی که به طور طبیعی زمان بسیار بیشتری را برای جبران انواع عقب ماندگی های تحصیلی و اجتماعی نیاز دارند می تواند دردسرساز باشد. به هر حال اینهمه اسامی ساخته شده چون میدان محسنی و خیابان جردن و نظایر اینها برای مناطق مختلف نورث یورک ناشی از همین گشت زنی های دوستانه جوانان تازه وارد ایرانی بوده است که در بسیاری موارد اگر در چند متری آنها شاهد موضوعات مورد مکالمه و کاربرد زبان و مراودات بین آنها بوده باشید می بینید منهای برخی اختلافات مثلا از نظر نوع پوشش تفاوت فاحشی با هم سن و سال های خود در مناطق هم نام در تهران ندارند.
البته نباید در این زمینه سخت گیری بی دلیل انجام داد و روابط دوستانه را یکسره مردود دانست و در پی قطع آنها بود؛ حتی بخشی از این نوع روابط می تواند دوران تثبیت شدن در شرایط جدید را آسان تر کند اما رها کردن همه چیز آنهم در این سال های حساس زندگی نوجوانان و آنهم در حالی که بسیاری از آنها با روش زندگی کانادایی به خوبی آشنایی ندارند و ممکن است احساس رهایی از قید و بندهای مرسوم در ایران آنها را به افراطی گری سوق دهد قطعا راه حل درستی نیست.
همینجاست که در می یابیم چرا عوامل و پارامترهایی چون میزان آمادگی ذهنی اعضا خانواده، آمادگی روحی و شغلی آنها برای جامعه جدید و همچنین حضور یا عدم حضور سرپرست خانواده در این زمینه اهمیت دارد. خانواده ای که اعضا آن آمادگی کاملی برای مهاجرت نداشته اند و در همان ماه های اول خود را غرق در مشکلات، درگیری ها و بحران هایی می بیند که محیط خانه را به جهنمی برای حضور تبدیل می کند به طور طبیعی بچه های بحران زده را به فضاهای بیرونی و حضور در گنگ های مسئله دارتر هدایت می کند، یا عدم حضور پدر می تواند به طغیان گری بیشتری در فرزندان منجر شود. جزییات در این باره زیاد است که از حوصله این بحث خارج است و بزودی در نشریه پرنیان به ابعاد مختلف آن خواهیم پرداخت.
اما نظیر ایران، عامل مهم بعدی، بعد از خانواده و دانش آموز، «مدرسه» است.
مدرسه ای که در آن جو علمی و میل به پیشرفت بیشتر است بچه ها را بیشتر به سمت درس و تحصیل و موفقیت هدایت می کند و برعکس مدرسه ای که علم آموزی در آن وضعیت معمولی یا حتی بحرانی دارد جایگاهی برای گسترش تمایلات دیگری در میان گروه های دانش آموزی و دانش آموزان می شود که خود زمینه ساز بحران های بعدی خواهد شد. به همین دلیل برای کسانی که فرزندان گرید ۹ به بالا دارند انتخاب مدرسه اهمیتی دوچندان پیدا می کند. البته در این زمینه هم نباید چند مورد را فراموش کرد. یکی اینکه مورد سوم نمی تواند اهمیت موارد دیگر را کم کند یعنی صرف اینکه مدرسه موفقی را برای تحصیل بچه ها انتخاب کنیم جبران آن مشکلات را نمی کند. در این مورد هم نباید اسیر حجم بالای اطلاعات شفاهی شد. این روزها من زیاد می شنوم که ایرانیان زیادی از همان ایران برای دبیرستان Earl Haig در همین ناحیه نورث یورک دورخیز می کنند. آیا چنین انتخاب هایی درست است و برای حل مشکل کفایت می کند؟ اجازه دهید در مطلب بعدی به این مورد و همچنین منابع آشنایی با رتبه بندی مدارس در تورنتو و اطلاعات مرتبط با آن، تاثیر میزان مهاجران تثبیت شده در یک منطقه برای انتخاب مدرسه، تاثیر میزان درآمد خانوار در آن منطقه برای چنین انتخابی و اینکه نهایتا چه نوع مناطقی را برای زندگی بچه دارها مناسب تر می دانم بپردازم.
ثبت دیدگاه