«خوشه‌های خشم» شهریه‌های دانشجویی در کبک

انسیه غفوریان

فصل بودجه امسال برای هر دو دولت لیبرال انتاریو و کبک با دشواری‌هایی همراه شده است. در کبک که دولت در مجلس استان اکثریت دارد با قدرت بیشتری می‌تواند تصمیماتش را عملی کند. اما اکثریت داشتن در مجلس به تنهایی کفایت نمی‌کند چون ساکنان کبک شاهد یکی از عظیم‌ترین اعتصابات و طولانی‌ترین تظاهرات دانشجویی در این استان بر سر افزایش شهریه‌ها بوده‌اند. شهریه‌هایی که هم‌اکنون و بعد از این افزایش، هم‌چنان ارزان‌ترین ارقام در کانادا هستند و همین صداهای اعتراضی مخالفی را در استان‌هایی چون البرتا و انتاریو بلند کرده است. اما قصه افزایش شهریه‌ها در کبک و اعتراضات طولانی شش‌ماهه چیست؟

تظاهرات دانشجویی روز دهم نوامبر سال ۲۰۱۱

عصر سه‌شنبه ۱۰ نوامبر۲۰۱۱ هزاران دانشجوی کالج و دانشگاه از سراسر کبک با وجود سرما و بارش شدید باران، به خیابانها آمدند تا اعتراض خود را در رابطه با افزایش هزینه‌های تحصیلات دانشگاهی اعلام کنند.

سیمون گسلان Simon Gosselin، دبیر کل انجمن دانشجویان کبک اعلام کرد: «امروز در خیابان‌های مونترال، آینده کبک قیام کرده‌اند. تدارک‌کنندگان تظاهرات دانشجویی از تعداد شرکت‌کنندگان در تظاهرات به رغم شرایط جوی بد به وجد آمده‌اند. چنین تظاهرات مهمی از زمان اعتصاب عمومی سال ۲۰۰۵ بی‌سابقه بوده است.

علاوه بر تظاهرات، دویست هزار دانشجو در دانشگاه‌ها و کالج‌های کبک اعتصاب کردند. در واقع، انجمن‌های دانشجویی مراکز آموزشی گوناگون درصدد رای‌گیری از دانشجویان برآمدند تا نظر آنها را در مورد برگزاری ادامه کلاس‌ها بدانند. نتیجه رای‌گیری  ادامه جنبش اعتراض‌آمیز دانش‌جویان شد.

علت تظاهرات

بر اساس لایحه بودجه سال ۲۰۱۲-۲۰۱۳ وزارت دارایی استان، هزینه‌های تحصیلی دانشگاهی در بازه زمانی پنج سال، افزایشی معادل ۱۶۲۵ دلار، که در واقع، ۳۲۵ دلار در سال می‌باشد، خواهد داشت. این رقم از افزایشی ۷۵ درصدی نسبت به هزینه کنونی حکایت دارد.  

دانشجویان، دولت لیبرال را به خاطر محدود کردن دسترسی آنها به تحصیلات دانشگاهی محکوم می‌کنند وعقیده دارند که دولت به بهانه اینکه هزینه‌های تحصیلی در کبک در مقایسه با کانادا  کمتر است، این افزایش هزینه تحصیلی را ناعادلانه به آنها تحمیل می‌کنند.

همچنین معترضان اعلام کردند که دولت لیبرال نیازهای اصلی دانشجویان را نادیده گرفته و در صدد است بیش از پیش از این قشر مقروض و بدهکار استفاده ببرد، حال آنکه هدف اصلی آموزش که چهل سال پیش تعیین شده، چیزی غیر از این بود.  

خانم مارتین دژاردین Martine Desjardins رئیس فدراسیون دانشجویان دانشگاهان کبک اظهار داشت: «آیا کیفیت تحصیل دانشجویان باعث تفاوت در هزینه‌های تحصیلی می‌باشد یا کیف پول مسئولان؟»

تظاهرات دانشجویی همچنان ادامه دارد

پس ازگذشت شش ماه از اولین تظاهرات دانشجویی، دانشجویان همچنان با تصمیم دولت مبنی بر افزایش هزینه‌های تحصیلی دانشگاه‌ها مخالفت می‌کنند.

روز چهارشنبه ۱۱ آوریل دانشجویان تظاهراتی دوازده ساعته با عنوان “ماراتون برای درخواست” در مرکز شهر مونترال برگزار کردند.

شرکت کنندگان در نظر داشتند حلقه‌ای به طول دو و نیم کیلومتر از مسیر میدان ویکتوریا (square Victoria) تشکیل دهند. قرار ملاقات دانشجویان ساعت ۷ صبح بود و در مدت این دوازده ساعت، تظاهرات می‌بایست ادامه داشته باشد.

بازگشت به کلاس برخی از دانشجویان، ادامه اعتصاب توسط عده‌ای دیگر

روز سه‌شنبه دهم آوریل کلاس‌های کالج متن Matane و کالج آلما Alma از سرگرفته شد. هزاران دانشجوی مقطع فوق لیسانس و دکترای دانشگاه لاوال در کبک  که اعتصاب کرده بودند نیز سه‌شنبه صبح به کلاس‌های خود بازگشتند. در مجموع، ۴۸۰۰ دانشجو  همچنان در دانشگاه لاوال در اعتصاب به سر می‌برند.

دانشجویان کالج آلبی‌تیبی – تمیسکامینگ l&#۳۹;Abitibi-Témiscamingue روز سه‌شنبه به اعتصاب خود پایان دادند با اینحال همچنان مخالفت خود را بخاطر افزایش هزینه‌های تحصیلی اعلام می‌کنند.

دانشجویان مقاطع فوق لیسانس و دکترای دانشگاه مونترال در رشته‌های علوم سیاسی، حرکت‌شناسی و زبان‌شناسی موافقت خود را در ادامه دادن به تظاهرات اعلام کردند. دانشجویان مقطع لیسانس رشته‌های حرکت‌شناسی و تربیت‌بدنی نیز با تحریم کلاس‌ها موافقت کردند. در مجموع، بیش از ۱۵۰۰۰ دانشجوی دانشگاه مونترال تا زمان نگارش این نوشتار (نیمه آوریل) همچنان در اعتصاب هستند. حدود ۱۷۸۰۰۰ دانشجو در سراسر استان کبک همچنان در اعتصاب به سر می‌برند.

افزایش رقم برنامه وام و بورس برای خانواده‌های متوسط کبکی  

به گفته وزارت دارایی کبک، دولت روز پنجشنبه پنجم آوریل ۲۰۱۲ قانون برنامه وام دانشجویی را متناسب با درآمد خانواده تنظیم کرد.

ریموند بوچاند Raymond Bachand، وزیر دارایی در جلسه مطبوعاتی روز پنجشنبه پنجم آوریل که در آن خانم لین بو شامپ  Line Beauchamp، وزیرآموزش و ورزش نیز حضور داشت، اصلاحیه جدید برنامه وام و بورس دانشجویی را اعلام کرد. این قانون از سپتامبر سال ۲۰۱۲ اعمال می‌شود.

بوچاند اذعان داشت: « دانشجویی که سی واحد در سال می‌گذراند، کنار والدینش زندگی می‌کند و هیچ درآمدی هم ندارد، ۷۴۰۰ دلار  وام در سال می‌گیرد. فرزندان خانواده‌هایی که درآمدشان به ۱۰۰۰۰۰ دلار در سال می‌رسد نیز می‌توانند از این  امتیاز بهره‌مند شوند   ولی این هزینه فقط بابت شهریه دانشگاه و وسایل تحصیلی پرداخت می‌شود. به گفته دولت مبلغ وام در سال ۲۰۱۶-۲۰۱۷، سالی که شهریه ۱۶۲۵ دلار افزایش خواهد یافت، برای سی واحد تحصیلی ۴۵۲۵ دلار خواهد بود.

 

در حال حاضر دانشجویانی که درآمد والدینشان بیش از ۶۰۰۰۰ دلار باشد، حق بهره‌مندی از وام دانشجویی را ندارند. دولت کبک عقیده دارد که با این برنامه، ۵۰۰۰۰ دانشجوی دیگر امتیاز استفاده از وام را پیدا خواهند کرد.

دانشجویانی که درس خود را تمام کرده‌اند می‌توانند به تدریج و متناسب با حقوقشان، از سپتامبر ۲۰۱۳ اقدام به بازپرداخت وام خود کنند.

گابریل  نادو-دوبوآ Gabriel Nadeau-Dubois، سخنگوی ائتلاف بزرگ و متحد دانشجویان classe، اعلام کرد که  سخنان دولت پر از مطالب ضد و نقیض است. وی همچنین اظهار داشت: « مقروض کردن دانشجویان راه‌حل نیست بلکه یک مشکل است. مردم از ترس مقروض شدن مبالغ بالای۲۰-۳۰ هزار دلار، دیگر به دانشگاه نخواهند آمد. وزیر با این پیشنهاد ما را بیش از پیش مقروض میکند.»  

انتقاد حزب مخالف از تغییرات برنامه جدید وام و بورس

حزب کبکی Le Parti québécois، حزب مخالف در مجلس نیز برنامه اصلاحیه وام و بورس جدید و همچنین بازپرداخت وام به محض اتمام درس را، به شدت مورد انتقاد قرار داد. خانم ماری مالاوی Marie Malavoy، سخنگوی رسمی بخش تحصیلات عالیه و وام و بورس حزب مخالف اعلام کرد: «در سال ۲۰۰۵ نیز، پی‌یر رید Pierre Reid، وزیر آموزش و پرورش آن دوره و نماینده کنونی ارفرد Orford دقیقا همین اصلاحات را پیشنهاد داده بود. با این حال، پیشنهادش هرگز به مرحله عمل نرسید چون دو ماه بعد از آن، جانشین وی، آقای ژان-مارک فوریه Jean-Marc Fournier، روی کار آمد.»

با وجود همه این مخالفت‌ها و اعتصابات دانشجویی، دستور جدید وام و بورس دانشجویی تصویب شده و دانشجویان را بیش از پیش  مقروض خواهد کرد. حال باید دید آیا دانشجویان همچنان علاقه‌مند به ادامه تحصیل در دانشگاه خواهند بود یا خیر! (این گزارش در شماره هفتم ماهنامه پرنیان کانادا منعکس شده است.)

بعد از نگارش: تا دوشنبه ۱۴ می، چند نوبت مذاکرات بین نمایندگان دانشجویان و دولت به نتیجه نرسیده است. در این مذاکرات دولت پیشنهادات مختلفی را برای تغییر در فرمول افزایش شهریه‌ها و بازپرداخت وام دانشجویان پیشنهاد داده که هیچ‌کدام مورد موافقت آنها قرار نگرفته است. در هفته‌های اخیر و با افزایش احتمال اینکه سال تحصیلی جاری به دلیل اعتصابی که طولانی‌ترین اعتصاب دانشجویی تاریخ کبک خوانده شده کاملا به تعطیلی کشیده شود و عملا یکسال از عمر دانشجویان هدر برود اعتراضات رنگ و بوی خشونت هم به خود گرفته و نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که در نتیجه همین خشونت‌ها، حمایت‌های مردمی از دانشجویان به شدت کاهش یافته است. امروز دوشنبه، وزیر آموزش دولت کبک، به دلیل آنچه «بی‌تاثیر بودن در روند جاری» و ناتوانی در حل مشکل نامید از این سمت استعفا داد. یادآوری می‌شود که دانشگاه‌های کبک از نظر شهریه، ارزان ترین دانشگاه‌ها در تمامی امریکای شمالی محسوب می‌شوند و حتی بعد از افزایش شهریه‌های پیشنهادی دولت که به دلیل کسر بودجه عظیم سیستم تحصیلات تکمیلی این استان انجام می‌شود کماکان این استان اقتصادی‌ترین استان کانادا برای ادامه تحصیل خواهد بود.