در ماه‌های گذشته ایمیل‌هایی دریافت کرده‌ام که بر روی موضوع مالیات روی دارایی‌های تازه‌واردان متمرکز بوده است. در اینجا موردی که پرسش‌های جامع‌تر را مطرح کرده آورده‌ام:
«من می‌خواهم در مورد قوانین کانادا راجع به انتقال پول از ایران به کانادا اطلاعاتی کسب کنم. آیا سایت یا رفرنسی در این مورد سراغ یا خودتان اطلاعاتی را دارید؟ به طور مشخص می‌خواهم بدانم:
اگر من بخواهم مقداری پول در بانک در ایران سرمایه‌گذاری کنم و هر ماهه سودش را دریافت و برایم به صورت دلار کانادا حواله شود اشکالی پیش نخواهد آمد، مثلا مشمول پرداخت مالیات به دولت کانادا نخواهد شد؟ آیا مشمول بحث تحریم‌ها و مبارزه با پول‌شویی نمی‌شود؟
همین موضوع در مورد حقوق بازنشستگی چه وضعیتی خواهد داشت؟ آیا کسی از ایران براحتی می‌تواند حقوق بازنشستگی را به صورت مرتب به حساب من به کانادا بفرستد؟
اگر من الان نخواهم آپارتمان خودم را بفروشم و بخواهم آن را اجاره دهم و فردی اجاره منزل را به صورت دلار برای من به کانادا بفرستد منع قانونی ندارد و یا مشمول مالیات نمی‌شود؟
اصولا آیا لازم است من تمام دارایی‌های خودم را به کانادا اعلام کنم؟ چگونه و کی باید این کار را انجام دهم؟
آیا در موارد فوق در صورتی که من بخواهم فقط دو سه ماه برای گرفتن پی آر بیام یا برای همیشه همان ابتدا بیایم تفاوتی دارد؟
خیلی ممنون از لطف همه شما»
اما پاسخ،
پیشتر آقای مختاری در مطلبی به تفصیل درباره پرسش‌هایی مشابه پاسخ داده‌اند. (مقاله آقای مختاری را اینجا ببینید.)
به دلیل تکرار برخی پرسش‌ها به نظر آمد پرداختن به این موضوع با تفصیل بیشتر یا از زاویه‌ای متفاوت مفید باشد. لطفا قبل از اینکه هر گونه جمع‌بندی از مورد محتوای بحث داشته باشید آن را با دقت و تا به انتها بخوانید چون بسیاری از پرسش‌هایی که دوستان مطرح می‌کنند به دلیل عجله و شتاب در نتیجه‌گیری پیش از آگاهی از همه ابعاد موضوع است:
اول، یکی از مرسوم‌ترین مالیات‌ها که درواقع شما به عنوان یک مقیم دائم یا شهروند کانادا باید هر سال آن را محاسبه (اصطلاحاً file your tax return) و در صورت الزام قانونی پرداخت نمایید (چون ممکن است بسته به میزان درآمد و وضعیت خانوادگی شما، لزومی به پرداخت پول نباشد و برعکس پولی هم از دولت به حساب شما واریز شود)، مالیات بر درآمد یا income tax است. درآمد یعنی پولی که شما از طریق دریافت حقوق یا انجام کسب و کار (بعد از محاسبه و کسر مخارج آن کسب) یا سود فروش یک دارایی یا سود بر حساب‌های بانکی یا سرمایه‌گذاری و نظایر اینها به دست می‌آورید. اما هر کدام از اینها دارای جزییات و تبصره‌هایی است. مثلا اگر شما در خانه‌ای زندگی کنید و آن را بفروشید و سودی از این طریق به دست آورید مشمول این نوع مالیات نمی‌شود یا سود سرمایه‌گذاری از طریق حساب‌های RRSP و یا TFSA مشمول پرداخت مالیات نیستند.
همچنین اینکه منشا درآمد در داخل کانادا باشد یا خارج از آن، و اینکه شما در زمان کسب درآمد ساکن کانادا بوده باشید یا در جای دیگری اسکان داشته باشید در محاسبه میزان مالیات تفاوت خواهد داشت. مثلا اگر شما ۴ ماه از سال را کانادا هستید اما اکثر زمان‌هایی که توام با تولید درآمد است در خارج کانادا هستید، هم به دلیل منشا درآمد در خارج و هم وضعیت اسکان، میزان مالیات با حالتی که در کانادا زندگی و کسب درآمد می‌کنید تفاوت خواهد کرد (عموما کاهش می‌یابد) اما چون مهاجران می‌خواهند که شرایط قانونی آنها برای تمدید اقامت یا درخواست شهروندی، دچار مشکل نشود معمولا چنین حالت‌هایی به نفع آنها نیست اما بعدا و پس از دریافت شهروندی، می‌تواند کاملا به نفع کاهش مالیات بر درآمد شود. در اینجا بنا بر توصیف این موارد و جزییات نیست بلکه تنها هدف روشن کردن این بحث است که برای اینکه معین شود درآمد شما مشمول چه میزان مالیات می‌شود (یا نمی‌شود) نیاز به درک منشا آن درآمد و جزییات دیگری است که مشاوره با یک حسابدار آشنا به قوانین کانادا را می‌طلبد؛
دوم، شما زمانی باید به دولت کانادا مالیات بر درآمد بدهید که با زندگی در کانادا به نوعی ارتباط برقرار کرده باشید. واضح است که این دولت نمی‌تواند در مورد درآمدهای قبل از لندیگ شما (که در واقع زمان رسمی شدن اقامت شما در کاناداست) ادعایی داشته باشد حالا میزان این درآمد هر چقدر که می‌خواهد باشد و از هر منشایی که می‌خواهد باشد. از زمانی‌که شما مقیم کانادا می‌شوید حالا چه برای مدت کوتاه در این کشور اقامت کرده داشته باشید و چه طولانی، باید در مورد درآمدهایی که بعد از این تاریخ کسب می‌کنید در زمان انجام امور مالیاتی خود اطلاعات بدهید. همان‌طور که بیان شد پارامترهای مختلفی در مورد محاسبه مالیات این دسته از درآمدها اهمیت دارند اما در این باره نکاتی هست که در ادامه و به‌ویژه بند آخر بیان می‌کنم.
سوم، بحث مالیات یک چیز است و بحث نقل و انتقال پول چیز دیگر. صرف‌نظر از تحریم‌ها که خود قصه جدیدی را در بحث نقل و انتقال پول بازکردند، به صورت کلی، منشا درآمد شما نباید غیرقانونی باشد و از طرق غیرقانونی هم منتقل شود. مثلا کسی که از طریق قاچاق انسان یا مواد مخدر کسب درآمد می‌کند، حتی اگر بخواهد مالیات این درآمد را هم به دولت کانادا پرداخت کند باز کاری غیرقانونی کرده که ربطی به بحث مالیات ندارد. از این نظر لازم است که منشا درآمدی افراد روشن و روش‌های نقل و انتقال پول هم تا جایی که امکان دارد از طرق معتبر مثل سیستم بانکی و صرافی معتبر باشد. واضح است که نقل و انتقال پول نقد در حجم زیاد شائبه اینکه فرد کاری غیرقانونی کرده است را افزایش می‌دهد و ممکن است بخش‌های دیگری از دولت را نسبت به موضوع تحریک کند. مثالی بزنم، فرض کنید که شما به عنوان یک تازه‌وارد می‌خواهید ۵۰۰ هزار دلار پول به کانادا انتقال دهید (همان‌طور که گفتم بحث تحریم را فعلا کنار بگذاریم) همان‌طور که در بند دوم گفتم چون این پول قبل از اینکه شما با کانادا ارتباطی برقرار کرده باشید کسب شده، هیچ بحث مالیاتی در اینجا مطرح نیست اما اینکه شما این پول را چگونه منتقل کنید مهم است. اگر از طریق منابع بانکی باشد هیچ ظنی به آن وارد نیست (باز هم تاکید می‌کنم که فعلا بحث تحریم‌ها را کنار گذاشته‌ایم) اما اگر شما همین میزان پول را به صورت اسکناس‌های نقدی یا شبه‌پول و داخل چمدان وارد کانادا کنید، اگر در فرودگاه متوجه شوند شما با دشواری روبرو می‌شوید و باید توضیح دهید که چرا این میزان پول نقد همراه دارید و منشا آن چیست. در این حالت شما مظنون به کسب درآمد از طرق نادرست و تلاش برای پول‌شویی خواهید شد و باید در برابر مقامات مسئول توجیه قانع‌کننده بیاورید. شاید این موضوع ساده به نظر برسد اما من در همین ۲ سال گذشته افرادی را دیده‌ام که با ۴۰۰-۵۰۰ هزار دلار (و حتی بیشتر) پول نقد به کانادا آمده‌اند با این توجیه که به دلیل تحریم نمی‌توانسته‌اند پول‌ها را حواله کنند. البته خوشبختانه هیچ‌یک از این افراد در فرودگاه، مورد شناسایی قرار نگرفته‌اند که من بتوانم به شما بگویم فرجام چنین چیزی چه خواهد بود اما در صورتی‌که می‌خواهید پول نقد فراوان با خود منتقل کنید حتما با وکیل مهاجرت طرف قرارداد خود مشورت کنید. صرف‌نظر از موضوع احتمال ایجاد مشکلات قانونی برای این شکل از انتقال وجه، اصولا چنین کاری خطر جانی و مالی بسیار زیادی هم دارد و اصلا کار عاقلانه‌ای نیست.
چهارم، تحریم‌ها مشکلات عدیده‌ای را در این زمینه پدید آورده‌اند بیشتر به این دلیل که بسیار غیرشفاف هستند و دولت کانادا هم به‌رغم گزافه‌گویی‌هایی که در این زمینه کرده و دو جلسه هم با ایرانیان کانادا داشته هیچ تلاشی برای حداقل روشن‌تر کردن این موارد ابهامی انجام نداده است. تا جایی‌که ظاهر امر نشان می‌دهد، شما برای وارد کردن پولی در حول و حوش همان مقداری که دولت کانادا به عنوان هزینه زندگی هر مهاجر تازه‌وارد آن را پذیرفته را ملزم کرده نباید مشکل داشته باشید. بعید است که تا ۲-۳ برابر این عدد هم مسئله جدی ایجاد کند چون این میزان هزینه برای کسی که می‌خواهد در کانادا برای مدتی بدون کار زندگی کند طبیعی است اما توصیه می‌کنم از رقمی که به عنوان حداکثر میزان انتقال پول در اعلامیه تحریم دولت کانادا علیه ایران آمده (حداکثر مبلغ ۴۰ هزار دلار) تجاوز نکنید. اگر خواستید ارقام درشت‌تری مثلا همان ۴۰۰-۵۰۰ هزار دلار را منتقل کنید به نظر می‌آید بهتر باشد تا آن را در چند قسط و در آینده دریافت کنید (به بند پنجم و ششم توجه بفرمایید).
البته اگر بخواهید همه این رقم درشت را هم یکجا و در همان ابتدا وارد کنید یک راه قانونی تعریف شده برای آن این است که از مجوز وزارت خارجه کانادا استفاده کنید. می‌توانید از مشاور مهاجرتی خود بخواهید که چنین درخواستی را برای جناب آقای برد ارسال کند اما اگر انتظار دارید ایشان در میانه سفرهای‌شان به کشورهای دوست، فرصت پاسخ‌گویی به درخواست شما را داشته باشند زیادی خوشبین هستید. بر اساس اطلاعاتی که از منابع موثق کسب کرده‌ایم تا ماه گذشته، وزارتخانه ایشان در پاسخ به هزاران درخواست مشابه از سوی ایرانیان، تنها به یک مورد، بله یک مورد از سال ۲۰۱۲ تا کنون مجوز داده است. نه اینکه درخواست‌های دیگر رد شده باشند؛ اصلا به آنها رسیدگی نشده است. خوب، ممکن است بپرسید اگر کسی نمی‌تواند به دلیل تحریم‌ها چنین مبالغی را حواله کند، انتقال آنها به صورت نقدی هم خطرناک و مسئله‌ساز است، وزیر محترم هم فرصت و علاقه‌ای برای رسیدگی به درخواست‌های مجوز ندارد پس چگونه می‌توان مثلا چنین پولی را برای آغاز یک کار تجاری یا راه‌اندازی کسب و کار به کانادا آورد؟ پاسخ من این است که این سوال را از محافظه‌کاران نابغه مبدع این قوانین و دوستان آنها که مرتبا در اینجا و آنجا به زبان‌های مختلف و از جمله فارسی و با اسامی مستعار به تبلیغ سیاست‌های دولت مشغولند بپرسید و لطفا نتیجه‌اش را به من هم اعلام کنید تا در این وبلاگ منتشر کنم چون من که به پاسخ روشنی نرسیدم. اما در هر شرایط، اگر پول یا شبه‌پول همراه شما بیش از ۱۰ هزار دلار کانادا است حتما آن را در زمان تکمیل کارت اظهارنامه گمرکی اعلام کنید چون اگر چنین نکنید و مامور گمرک این را بفهمد می‌تواند برای شما جریمه به دنبال داشته باشد. این اظهارنامه فقط جهت ثبت نقل و انتقالات پول به کانادا است.
پنجم، در ادامه بحث تاثیر تحریم‌ها و در پاسخ به بخش دیگری از پرسش‌های دوستمان در مورد انتقال ماهانه پول به حساب بعد از ورود به کانادا، چند نکته را رعایت کنید. اول، به هیچ‌وجه در بانک TD حساب بازنکنید. اینکه دوستان قدیمی یا آشنایان شما در این بانک حساب دارند و با مشکلی روبرو نشده‌اند مجوز منطقی برای شما نمی‌شود. ممکن است آنها هیچ مراوده مالی با ایران نداشته‌اند و یا اینکه به دلیل سیستم به شدت هردمبیل این بانک در بررسی حساب‌های افراد و بستن آنها (در این باره گفته‌های آقای علی احساسی در این میزگرد را با دقت مطالعه کنید) نوبت به آنها نیافتاده است. خوشبختانه به تعداد فراوانی بانک معتبر که شما بتوانید در آنها حساب بازکنید و از سرویس‌های مختلف بهره‌مند شوید نظیر RBC، CIBC، Scotia Bank و نظایر اینها وجود دارند و تا جایی که می‌دانم همه آنها هم پکیج‌های اقتصادی ویژه‌ای هم برای تازه‌واردان به کانادا دارند پس دلیلی برای پذیرش ریسک کار با TD نیست. دوم، سعی کنید که مجموع رقم دریافتی شما در یک سال از سقفی که لایحه تحریم اعلام کرده بیشتر نباشد. اگر فکر می‌کنید چنین می‌شود این رقم را بین حساب‌های دو نفر (مثلا خودتان و همسرتان) تقسیم کنید. البته همان‌طور که گفتم غیر از بانک TD و موارد بسیار انگشت‌شماری از برخی موسسات مالی، بانک‌های عادی کانادا مشکلی برای دریافت‌های ماهانه و سقف آن ایجاد نکرده‌اند چون اصولا قانون تحریم را باید موسسات مالی اجرا کنند و به غیر از TD، بقیه بانک‌ها و موسسات مالی دریافت ماهانه پول از حساب‌های خارجی را که در مورد همه افراد با ملل مختلف اتفاق می‌افتد حساسیت‌برانگیز نمی‌دانسته‌اند اما به هر حال رعایت برخی نکات برای محکم‌کاری بد نیست. البته امید زیادی می‌رود که با توجه به مسیر توافقات ایران با کشورهای جهانی و حل تدریجی مسئله تحریم‌ها، دولت هارپر به عنوان یک دولت «بسیار پیشرو»، به عنوان آخرین کشور مجبور شود که بدون سروصدا تحریم‌ها را لغو کند و ایرانیان ساکن کانادا را از یکی از احمقانه‌ترین (این تعبیر از پروفسور لوپرشت در همان میزگرد مورد اشاره است) مکانیزم‌های تحریم در تاریخ این کشور و احتمالا جهان خلاص کند.
ششم، خوب هنوز این پرسش پابرجاست که آیا برای این دریافت‌های ماهانه هم باید مالیات داد. همان‌طور که بیان شد اینکه منشا این پول چیست مهم است. اگر درآمد اجاره یا سود سپرده است، قانون می‌گوید باید در زمان فایل کردن مالیات، اعلام و مالیات آن محاسبه شود اما چون بین ایران و کانادا نظام مبادله اطلاعات مالی وجود ندارد، کسی در این کشور نمی‌تواند مشخص کند که منشا پولی که از ایران به کانادا رسیده از درآمدهای مشمول مالیات هست یا نه. مثلا ممکن است پدر یا برادر یا یک عضو دیگر خانواده برای کمک به زندگی شما، ماهانه پولی را برای شما می‌فرستد که چنین موردی مشمول مالیات بر درآمد نیست و یا آقای X یا خانم Y دارد پولی را که شما به وی پیشتر قرض داده‌اید به صورت اقساط (و بدون پرداخت سود)، به شما بازمی‌گرداند که این هم جنبه درآمد ندارد و حالاتی شبیه این. منظورم این است که تکلیف پولی را که ماهانه به حساب شما می‌آید خود شما به عنوان یک ساکن کانادا باید در زمانی که کارهای مالیاتی انجام می‌دهید روشن کنید و مرجع دیگری در این زمینه وجود ندارد.
امید که این پاسخ‌ها روشن و مفید بوده باشند.
توجه: این مطلب بازنشر مطلبی است که عینا در تاریخ ۱۱ فوریه ۲۰۱۴ در همین وب سایت منتشر شده است.
ثبت دیدگاه