علی شریفیان
كشور فدرال كانادا پس از تشكیل كنفدراسیون كانادا و براساس آن، كه به سال ۱۸۶۷ برمی‌گردد، به وسیله سه حكومت شهری، استانی، و فدرال اداره می‌شود. شکل امروزی این ساختار كه اكنون نهادینه شده، چند قرن طول كشیده است. این سیستم حکومتی، یک سیستم غیر متمرکز با تقسیم قدرت بین نهادهای مختلف سه رده حکومتی، دو مجلس عوام (پارلمان کانادا) و سنا در اتاوا، مجلس‌های استانی و مناطق شمالی، شوراهای شهر وشهرداری در شهرهاست. دولت‌های استانی و فدرال با کابینه‌ای متشکل از وزرا و تحت رهبری یک نخست وزیر تشکیل شده و کار می‌کنند. در ابتدا، ساختار حکومتی کانادا با الگوبرداری از ساختار حکومتی بریتانیا بنا نهاده شده است. این ساختار براساس ضرورت‌های زمانی، با حفظ عنصر جوهری خود كه فدرالیسم، رای و دخالت مردم و رعایت حقوق آنها باشد، مرتبا و با شركت و تبادل نظر نخبگان و مردم، دچار تغییرات لازم و هماهنگ با روح زمانه شده و می‌شود.
حكومت شهری
شهردار و اعضای شورای هر شهر مسئولیت و وظیفه گرداندن امور شهری شهرهای كانادا را برعهده دارند و به كارهایی همچون طرح‌ریزی و اجرای برنامه‌های شهرسازی، نگاهداری و حفاظت از فضای زیستی شهری، ایجاد پارك‌ها، تدارك وسایل نقلیه عمومی و مانند آن می‌پردازند. اعضای حكومت شهری هر چهار سال یك بار با رای مستقیم و مخفی مردم انتخاب می‌شوند.
حكومت استانی
حكومت استانی در قالب مجالس استانی، در استان‌های ده‌گانه كانادا و سه منطقه شمالی عهده‌دار زمامداری سیاسی، طرح‌ریزی‌های اقتصادی و امور بهداشت و درمان، جاده‌سازی و اجرای برنامه‌هایی كه رفاه زندگی اجتماعی و فردی شهروندان هر استان را ارتقاء بدهد، هستند. این حكومت در سطح بالاتری از حكومت شهری قرار دارد و تمام شهرها و مناطق یك استان (و سه منطقه شمالی) را در برمی‌گیرد و به طور معمول هر چهار سال یك بار، با رای مستقیم و مخفی مردم برگزیده می‌شود. این حكومت در همکاری با اعضای حكومت شهری و حكومت فدرال و هماهنگی با آنها، در چهارچوب قوانین مدون و مشخص وظایف خود را انجام می‌دهد. معمولا حزب دارای اکثریت در مجلس استانی، کابینه دولت استانی را تشکیل می‌دهد و رهبر آن حزب، ریاست دولت استانی را برعهده می‌گیرد.
حكومت فدرال
حكومت فدرال، حكومت كشوری و سراسری كاناداست. دولت فدرال بر مبنای قانون اساسی كانادا در زمینه سیاست‌های كلان، برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های اقتصادی، مربوط به تمام كشور و گرداندن سامان بهداشت و درمان، سیاست‌های اقتصادی كلان، سیاست پولی، سیاست خارجی و روابط بین‌المللی، دفاع و عقد قراردادهای سیاسی، تجاری ــ اقتصادی، نظامی و همینطور مبادلات كلان در زمینه‌های مختلف با كشورهای دیگر جهان و سازمان‌های جهانی را برعهده دارد. عمده‌ترین مشخصه این راس هرم در ساختار سیاسی كانادا مجلسی است كه نمایندگان آن با رای مستقیم و مخفی مردم و به طور معمول هر چهار سال یك بار انتخاب می‌شوند. این مجلس كه به عنوان مجلس عوام از آن نامبرده می‌شود، كار قانونگذاری و نظارت بر اجرای طرح‌ها و برنامه‌ها و قوانین و تمام نهادهای رسمی و عمومی را برعهده دارد. یادآور شویم با اینكه دولت فدرال كانادا وزیر دادگستری دارد اما قوه قضائیه ساختار و کارکردی كاملا مستقل از هر سه دولت شهری، استانی و فدرال دارد. غیر از مجلس عوام، مجلس سنا نیز در كنار پارلمان كانادا در زمینه مشابه اما به عنوان ناظر كار می‌كند و نمایندگان آن به وسیله فرماندار كل كانادا و با توصیه نخست وزیر وقت تعیین می‌شوند.
كنفدراسیون كانادا و تاریخچه انتخابات كشور
در سال ۱۷۵۸ اولین انتخابات در كانادا در استان نوااسكوشیا برگزار شد. در این انتخابات فقط پیروان مذهب پروتستان مسیحی و آنها كه ۲۱ سال و یا بیشتر داشتند و دارای زمین و املاك بودند، حق انتخاب كردن داشتند. اقوام بومی، زنان، كاتولیك‌ها و یهودیان حق شركت در این انتخابات را نداشتند. انتخابات در چند روز و در حوزه‌های گوناگون برگزار گردید و اولین مجلس قانونگذاری كانادا در این سال تشكیل شد.
ــ در سال ۱۸۰۶ یعنی پس از گذشت تقریبا نیم قرن در انتخابات تغییراتی داده شد. مهم‌ترین قاعده‌ای كه به میان آمد آن بود كه مجلس تشكیل شده برای یک دوره معین چهار ساله برقرار باشد.
ــ در سال ۱۸۶۷ كنفدراسیون کانادا تشكیل شد و تنها شمار محدودی از شهروندان كانادا كه در چهار استان این كنفدراسیون زندگی می‌كردند، حق شركت در انتخابات و امكان رای دادن را به دست آوردند. قوانین هر استان مشخص می كرد كه چه كسانی می‌توانند رای بدهند.
ــ در سال ۱۸۷۴ مقرر شد انتخابات در یك روز انجام شود و انتخاب نمایندگان به وسیله رای مخفی صورت گیرد.
ــ در سال ۱۹۱۵ جنگ اول جهانی تغییرات زیادی را در شكل انتخابات در كانادا ایجاد كرد. در این سال به نظامیان این حق داده شد كه در رای‌گیری شركت كنند.
ــ در سال ۱۹۱۷ پارلمان، قانون ویژه انتخابات در زمان جنگ را به تصویب رساند كه طبق آن به همه كانادایی‌ها، و همینطور شهروندان بریتانیا، اعم از زن یا مرد و اینكه دارای خانه و املاك بودند یا نبودند، حق رای داده شد. سن رای‌گیری از ۲۱ سال به ۱۸ سال كاهش داده شد. براساس این قوانین به افراد قبایل بومی کانادا نیز حق رای داده شد.
ــ در سال ۱۹۱۸ زنان این حق را به دست آوردند كه به عنوان نماینده به مجلس راه یابند.
ــ در سال ۱۹۲۰ دولت فدرال حق برگزاری انتخابات مجلس فدرال را كه تا آن زمان در دست استان‌ها بود به دست گرفت و برگزاری انتخابات پس از این تاریخ به وسیله دولت فدرال برگزار شد.
ــ در سال ۱۹۶۰ با قانونی جدید، كانادا به قبایل بومی حق شركت در انتخابات را به عنوان رای‌دهنده وهم انتخاب‌شونده داد و كمیسیون ویژه‌ای تشكیل شد تا حوزه‌های رای‌گیری را از نظر جغرافیایی مشخص كند و همینطور بر امور انتخابات نظارت مستقل از دولت حاكم و در قدرت داشته باشد.
ــ در سال ۱۹۷۴ قانونی كنترل هزینه‌های انتخاباتی را به تصویب رساند تا بر اساس آن، میزان مخارجی كه هر حزب یا كاندیدا در جریان انتخابات هزینه می‌كند به اطلاع مردم برسد.
ــ در سال ۲۰۰۰ قانون انتخابات كانادا به شكل امروزی خود درآمد، از جمله كنترل روی تبلیغات در مبارزات انتخاباتی به وسیله نهادهای ناظر مستقل برای نظارت كامل بر انتخابات و جلوگیری از هر نوع تخلف و تقلب احتمالی انتخاباتی تشكیل و شروع به كار كردند. هر نوع تبلیغی در روز انتخابات ممنوع اعلام شد و همینطور انتشار نتایج نظرسنجی‌ها در این روز متوقف گردید.
تاكنون ۴۱ انتخابات برای گزینش نمایندگان مجلس عوام در كانادا برگزار شده است. اولین انتخابات در تاریخ ۶ ماه آگوست ۱۸۶۷ اعلام و از هفتم آگوست تا ۲۰ سپتامبر آن سال برگزار گردید.
آخرین انتخابات، چهل و یکمین انتخابات فدرال در تاریخ ۲۶ مارس ۲۰۱۱ اعلام و در دوم ماه مه همان سال برگزار شد.
اکنون مدتی است این بحث آغاز شده که درشیوه انتخاب نمایندگان مجلس‌های استانی و فدرال تغییری اساسی داده شود. بر اساس قوانین جاری در هر حوزه انتخاباتی، هر کاندیدایی که بیشترین آرا را بدست آورد، انتخاب می‌شود. با این قاعده یک حزب ممکن است ده درصد کل آرا را بدست آورده اما هیچ نماینده‌ای از حزب به مجلس راه نیابد. پیشنهاد این است که گزینش نمایندگان به صورت عددی – درصدی باشد. یعنی در انتخابات، تعداد آرای هر کاندیدا و هم درصد آرای احزاب مختلف در نظر گرفته شود. این شیوه به عنوان نمونه در آلمان بکار گرفته می‌شود و بدلیل به حساب آوردن تعداد و هم درصد آرای مردم ،عادلانه‌تر از شیوه کنونی انتخابات در کاناداست.
ثبت دیدگاه