آیا ماشین‌های هوشمند جانشین آدم‌ها خواهند شد؟

نوشته PAUL WISEMAN, BERNARD CONDON and JONATHAN FAHEY

یادآوری: خلاصه‌ای از این مطلب پیشتر در وبسایت پارس‌کانادا منتشر شده است اما به دلیل اهمیت مباحث مطرح شده و اطلاعات و آمار آن، نسخه کامل‌تر مقاله در اینجا منتشر می‌شود.

آرت لیسکانو می‌داند که شغلش در بازار کار امروز محتوم به انقراض است: او مسئول خواندن کنتور در شرکت Fresno ایالت کالیفرنیا است. او 26 سال است که از این خانه به  آن خانه رفته تا ببیند مشتریان شرکت Pacific Gas & Electric چقدر برق و گاز مصرف کرده‌اند.

اما حالا دیگر شرکت PG&E خیلی به آدم‌هایی مثل لیسکانو احتیاج ندارد. هر روز این شرکت یک هزار و دویست کنتور جدید دیجیتالی را جایگزین کنتورهای قدیمی خود می‌کند. این کنتورهای جدید می‌توانند بدون دخالت و کمک انسان اطلاعات مربوط به مصرف افراد را جمع‌آوری کنند، صورت‌حساب‌های دقیق‌تری تنظیم کنند و حتی در صورت قطعی برق موضوع را به شرکت اطلاع دهند. 

لیسکانوی 66 ساله، که سالی 67 هزار دلار درآمد دارد، می‌گوید: «می‌فهمم که چرا تکنولوژی دارد جای همه چیز را می‌گیرد. خوب می‌دانیم که قرار است اتفاق‌هایی بیفتد.» اداره او شش سال پیش 50 کنتورخوان تمام‌وقت استخدام کرده بود اما امسال از آن مجموعه فقط شش نفر برای این کار باقی مانده‌اند.

این روزها از کارفرمایان شرکت‌های بسیار بزرگ گرفته تا کتابخانه‌های دانشگاه‌ها و بیزینس‌های نوپا همگی با سرعت هرچه تمام در حال استفاده از تکنولوژی‌های در حال پیشرفت هستند تا به کمک آنها بعضی از کارهایی را که پیش‌تر وظیفه انسان‌ها بود انجام دهند. معنای این حرف این است که میلیون‌ها انسان امروزه درگیر رقابت با ماشین‌هایی هستند که هر لحظه قوی‌تر می‌شوند و استفاده از آنها ارزان‌تر و آسان‌تر می‌شود و این افراد هیچ شانسی هم برای برنده شدن در این رقابت ندارند. 

برای این‌که بتوانیم درک بهتری از میزان تاثیر تکنولوژی بر مشاغل داشته باشیم،‌ موسسه خبری Associated Press اطلاعات موجود در مورد اشتغال در 20 کشور را بررسی و تحلیل کرده و‌ با اقتصاددانان، متخصصان تکنولوژی، سازندگان روبات، طراحان نرم‌افزار،‌ روسا و CEOها و نیز شاغلانی که در حال رقابت با ماشین‌های هوشمند هستند مصاحبه کرده است.  

یافته‌های آسوشیتدپرس نشان می‌دهند که اغلب مشاغلی که در حال از بین رفتن هستند مشاغل با درآمد متوسط از 38 هزار دلار تا 68 هزار دلار در سال هستند. این گروه از مشاغل همان‌‌هایی هستند که بدنه اصلی طبقه متوسط در کشورهای توسعه یافته در اروپا، امریکای شمالی و آسیا را تشکیل می‌دهند.  

در ایالات متحده امریکا نیمی از 7.5 میلیون شغلی که در طول دوران رکود اقتصادی اخیر از بین رفت مشاغل با درآمد متوسط بودند و این ارقام حتی در 17 کشور اروپایی که واحد پولشان یورو بوده، از این هم بدتر است. در مجموع از تاریخ ژانویه سال 2008 تا ماه جون 2012،‌ 7.6 میلیون شغل با درآمد متوسط در این کشورها از بین رفته است.

در بسیاری موارد به جای شاغلان در این کارها ماشین‌ها و نرم‌افزارهایی به کار گرفته شده‌اند که می‌توانند همان کار را ارزان‌تر و بهتر انجام دهند. موشه واردی، متخصص و دانشمند در حوزه کامپیوتر در دانشگاه رایس هیوستون، می‌گوید: «هر کاری را که انسان‌ها بتوانند انجام دهند ماشین‌ها هم می‌توانند.»

کمپانی‌های گوگل و تویوتا در حال تولید ماشین‌هایی هستند که می‌توانند خودشان را برانند. پنتاگون روبات‌هایی را به کار گرفته که می‌توانند بمب‌ها و مین‌های کنار جاده در افغانستان را شناسایی و خنثی کنند و از هواپیماهای بدون سرنشین در مناطق جنگی استفاده می‌کند. دانشگاه North Carolina State هم روبات‌هایی را به نام Bookbot عرضه کرد که می‌توانند به جای کتابدارها در صورت درخواست دانشجویان کتاب مورد نظر آنها را یافته و ارائه کنند. حالا دیگر بیش از 1.5میلیون کتاب کتابخانه در قفسه‌ها نیست و در عوض در 18 هزار صندوق فلزی نگهداری می‌شوند که همه آنها در یک‌نهم از کل فضایی که قبلا به آن  نیاز بوده جا داده شده‌اند.

رشد تکنولوژی محصولات و خدمات جالب و متنوعی تولید کرده که زمانی حتی قابل تصور هم نبودند. اما از طرف دیگر همین رشد سبب زیان برای نوع بشر هم شده چون به سادگی می‌توان آنها را جایگزین انسان‌ها کرد. 

در ایالات متحده امریکا در فاصله سال‌های 2000 تا 2010، تعداد بیش از 1.1 میلیون نفر منشی از بازار کار کنار گذاشته شدند زیرا با وجود نرم‌افزارهایی که به روسا اجازه می‌داد تا تلفن‌هایشان را خود پاسخ دهند و قرارهای کاری و جلسات و سفرهایشان را خود تنظیم کنند، دیگر نیازی به آنها نبود. بنا بر آمار ارائه شده از سوی دپارتمان نیروی کار،‌ در همین دوره زمانی به میزان 64 درصد از تعداد اپراتورهای تلفن، 63 درصد از تعداد تایپیست‌ها، 64 درصد از تعداد کارکنان آژانس‌های مسافرتی و 26 درصد از تعداد دفترداران کاسته شده است. 

در اروپا تکنولوژی سبب شده تا چهره ادارات منابع انسانی در سرتاسر قاره به کلی تغییر کند. آقای ران ون بادن، یکی از مذاکره‌کنندگان مرتبط با Dutch labor union federation FNV می‌گوید: «در حال حاضر خیلی از کارفرماها از پشت کامپیوتر خود خیلی از کارهایی را که به گمان ما باید توسط بخش منابع انسانی انجام شود انجام می‌دهند. قبلا این طور بود که اگر سوالی در مورد وضعیت قرارداد یا بیمه خود داشتید به دفتر امورکارکنان مراجعه می‌کردید اما حالا دیگر چنین جایی وجود ندارد و همه کارها به صورت اتوماتیک انجام می‌شود.»

مارتن گوس، از اقتصاددانان Belgium University  در شهر لوون معتقد است که دوسوم از 7.6 میلیون شغلی که در این سال‌ها در اروپا از بین رفته ناشی از رشد تکنولوژی بوده است.

آیا تکنولوژی توانسته شغل هم ایجاد کند؟ البته. اما تعداد این مشاغل بسیار کمتر از تعداد آنهایی بوده که توسط همین تکنولوژی از بین رفته‌اند و به نظر می‌رسد که این روند حداقل تا آینده نزدیک هم به همین شکل ادامه پیدا کند.

با هم به سه عامل تکنولوژیکی که در کشورهای پیشرفته سبب تغییر شکل اقتصاد و بازار کار شده‌اند نگاهی می‌اندازیم.

…

ادامه دارد

متن کامل را در این صفحات از نسخه دیجیتالی پرنیان 27 ببینید.