در مطلب قبلی بیان شد که هدف از این چند نوشته‌ی پیوسته پرداختن به این موارد است:
- به تفصیل به فعالیت روزنامه‌نگاری (یا به شکلی فراگیرتر، رسانه‌ای) برای مهاجران ایرانی در کانادا
- به اجمال به فعالیت در نشریات فارسی‌زبان در کانادا
- اشتغال به عنوان منتقد یا یادداشت‌نویس فیلم
بند اول یعنی اشتغال در حرفه روزنامه‌نگاری البته نه صرفا به معنای کار در نشریات چاپی، در نوشته قبلی مورد توجه قرار گرفت اما بحث پایان نیافت. در این نوبت به نکاتی در این ارتباط می‌پردازم.
اول، رسانه‌ها در میان طوفان تغییرات
روزنامه‌نگاری و کلا فعالیت رسانه‌ای در سراسر جهان و به‌ویژه در موطنش، جهان غرب به شدت در حال تغییر است. تغییراتی که اگرچه تدریجی است اما در مقایسه با تاریخچه این رشته، باید آن را ناگهانی و بسیار عمیق دانست. شاید بتوان گفت این تغییرات از بیش از یک دهه قبل با موج وبلاگ‌نویسی آغاز شد و سپس تحت تاثیر رسانه‌های اجتماعی سوار بر اینترنت چون فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب و نظایر اینها و ابزارهای اضافه‌شده‌ای چون پادکست‌ها مرتبا در حال تغییر و تحول است به شکلی که دیگر به سختی می‌توان مشخص کرد کدامیک از اینها، رسانه‌های سنتی و یا ابزارهای تحت وب، به منبع اصلی انتقال اطلاعات و اخبار مبدل شده‌اند. با موج تبلت‌ها و اسمارت‌فون‌ها و فبلت‌ها و تحول ساختاری که «اپلیکیشن» در حال ایجاد آن است این تغییرات شدت بیشتری گرفته است. تاثیر همین تغییرات را می‌توان در مرگ تدریجی نشریات کاغذی و گسترش استفاده از نسخه‌های دیجیتالی رسانه‌ها دید اما این نسخه‌های دیجیتالی صرفا اشکال تغییر کرده نسخه‌های کاغذی نیستند بلکه با خود، تغییرات فرمی و محتوایی بسیاری را به دنبال آورده‌اند که هنوز زمان زیادی تا رسیدن به تثبیت و درک تغییرات آن زمان لازم است. در یک کلام «رسانه» اینترنت-محور به‌صورت انقلابی با رسانه‌های دوران قبل از آن حتی آخرین موج‌های تلویزیون تفاوت دارد و حتی مثلا تغییراتی که smart-tvها به عنوان ادغام تلویزیون و اینترنت در اولین گام‌های آن هستند تنها بخشی از مواجهه عناصر کهن‌تر رسانه‌ای با فرصت‌ها و تهدیدهای پدید آمده بواسطه اینترنت است. سخن در این زمینه و سمت و سوی آنها بسیار است و فرصت دیگری را می‌طلبد که در آینده به آن خواهم پرداخت.
نکته مهم الان برای یک کارجوی در حوزه روزنامه نگاری این است که این تفاوت‌های عظیم در فرم و قالب رسانه‌ای به همراهش تغییرات شغلی عظیمی به همراه آورده و خواهد آورد. این به معنای از بین رفتن این فیلد کاری نیست اما قطعا به معنای حذف برخی از رشته‌های شغلی مرتبط، ایجاد عناوین شغلی جدید، تغییرات محتوایی در مشاغل باقیمانده و... خواهد بود. برای اینکه اهمیت این نکته را گوشزد کنم می‌توانم به مهم‌ترین رسانه رادیوتلویزیونی کانادا یعنی CBC/Radio-Canada اشاره کنم که الان 2-3 سالی است به دلیل همین تغییرات با مشکلات عدیده‌ای دست به‌گریبان است و در ماه ایپریل امسال، سال 2014 مجبور شد برای کاهش 130 میلیون دلاری در هزینه‌ها، 657 کارمند تمام‌وقت خود را از کار برکنار کند. این ارگان عظیم در همین ماه گذشته (جون) بخش‌های اندکی از استراتژی جدید رسانه‌ای خود را اعلام کرد که حرکت از یک رسانه تلویزیون-محور CBC-TV به سمت وبسایت و ابزارهای متحرک دیجیتالی است و تمرکزگرایی رسانه‌ای از طریق ابزارهای وب و کاهش تولید برنامه‌های عمومی بخشی از این استراتژی خواهد بود. قرار است فقط در سال 2014 به همین دلیل یک کاهش 45 میلیون دلاری دیگر به همراه بیکاری تعداد دیگری از شاغلان در این رسانه را شاهد باشیم. همین موج تغییرات سبب شده که حتی بزرگان این رشته شغلی در کانادا هم نگران آینده شغلی خود شوند و به عنوان مثال بیانیه جمعی از آنها به مدیریت CBC در مورد توجه بیشتر به تولید آثار مستند و انتقاد از رویکردهای جدید را هم باید در همین راستا دید.
...
متن کامل را در این صفحه از وبلاگ مجید بسطامی ببینید.